第二十二卷—第二十四卷:梅花 红梅 茶梅
梅花一
- 梅实,别见果谱。
- 原 梅,先众木花,花似杏,甚香,杏远不及,老干如杏,嫩条绿色,叶似杏有长尖,树最耐久,性洁喜晒,浇以塘水则茂,忌肥水。种类不一,白者有绿萼梅,凡梅花跗蒂皆绛紫色,惟此纯绿,枝梗亦青,特为清高,好事者比之九嶷仙人萼绿华,吴下又有一种,萼亦微绿,四边犹浅绛,亦自难得。重叶梅,花头甚丰,叶重数层,盛开如小白莲,梅中奇品也。消梅,花与江梅、官城梅相似。玉蝶梅,花头大而微红,色甚妍可爱。时梅、冬梅。异品有墨梅,花黑如墨,或云以苦楝树接者。他如侯梅、紫梅、同心梅、紫蒂梅尚多,而重叶、绿萼、玉蝶尤今人所尚也。
- 增 范成大 梅谱
- 江梅,遗核野生,不经栽接者,又名直脚梅,或谓之野梅,凡山涧水滨,荒寒清绝之趣,皆此木也,花稍小而疏瘦有韵,香最清。
- 早梅,花胜直脚梅,吴中春晚,二月始烂漫,独此品于冬至前已开,故得早名。钱塘湖上亦有一种,开尤早,余尝重阳日亲折之,有横枝对菊开之句。
- 官城梅,吴下圃人以直脚梅择他本花肥者接之,花遂敷腴,唐人所称官梅,止谓在官府园圃中,非此官城梅也。
- 百叶缃梅,亦名黄香梅,亦名千叶香梅,花叶至二十馀,瓣心色微黄,花头差小而繁密,别有一种,芳香比常梅尤秾美,不结实。
- 花镜
- 照水梅,花开皆向下而香甚浓,奇品也。
- 品字梅,一花三实。
- 丽枝梅,花繁而蒂紫。
- 九英梅,此花为杜子美、白乐天所赏鉴。
- 台阁梅,花开后,心中复有一蕊心放出。
- 原 贾思协曰,梅花早而白,杏花晚而红,乃知天下之美有不得兼者,梅花优于香,桃花优于色,若荔枝无好花,牡丹无美实,亦其类也。
- 汇考
- 增 诗 曹风 鸤鸠在桑,其子在梅。
- 小雅 山有嘉卉,侯栗侯梅。
- 宋史 隐逸传 林逋结庐西湖孤山,不娶无子,多植梅畜鹤,因谓妻梅子鹤。
- 说苑 越使执一枝梅遗梁王,梁王之臣曰韩子,顾左右曰,恶有一枝梅,乃遗列国之君乎。
- 山海经 灵山有木多梅。
- 原 西京杂记 汉上林苑有侯梅、紫花梅、同心梅、紫蒂梅、丽友梅。
- 荆州记 陆觊与范晔相善,自江南寄梅花一枝诣长安与晔,因赠以诗,折梅逢驿使,寄与陇头人,江南无所有,聊赠一枝春。
- 金陵志 宋武帝女寿阳公主,人日卧于含章殿檐下,梅花落于额上成五出花,拂之不去,号梅花妆,宫人皆效之。
- 增 江陵记 洪亭村下有梅回村,旧云是梅槐合生成树,是以名之,今音讹,谓之梅回。
- 原 杜甫诗注 何逊为扬州法曹,廨舍有梅树一株,时吟咏其下,后居洛,思梅,请再往,从之,抵扬,花方盛开,对花傍偟终日。
- 增 梅妃传 梅妃,姓江氏,名釆蘋,开元中侍明皇,大见宠幸,性喜梅,所居栏槛悉植数株,上榜曰梅亭,梅开赋赏,至夜分尚顾恋花下不能去,上以其所好,戏名曰梅妃,妃有梅花赋。
- 云仙杂记 李白游慈恩寺,寺僧乞诗,白为题讫,僧献绿英梅、檀香笔格、兰缣裤、紫琼霜。
- 原 龙城录 隋开皇中,赵师雄迁罗浮,一日天寒,日暮于松林间酒肆傍舍,见美人淡妆素服出迎,时已昏黑,残雪未消,月色微明,师雄与语,言极清丽,芳香袭人,因与扣酒家门共饮,少顷,一绿衣童子笑歌戏舞,师雄醉寐,但觉风寒相袭,久之东方已白,起视,大梅花树上有翠羽,剌嘈相顾,月落参横,惆怅而已。
- 常朝录 元稹为翰林承旨,朝退,行至廊下,时初日映九英梅,隙光射稹,有气勃勃然,百僚望之曰,岂肠胃文章,映日可见乎。
- 白帖 大庾岭上梅花,南枝已落,北枝方开。
- 增 倦游录 大庾岭上有佛塔庙,有妇人题云,妾幼年侍父任英州司寇,既代归,父以大庾本有梅岭之名而反无梅,遂植三十株于道之右,因题诗于壁,今随夫之任端溪,复至此寺,前诗已污漫矣,因再书之云,英江今日掌刑回,上得梅山不见梅,辍俸买将三十本,清香留与雪中开,好事者因以夹道植梅矣。
- 谈苑 王曾布衣时,以梅花诗献吕蒙正,云,而今未问和羹事,且向百花头上开,蒙正曰,此生已安排状元宰相也。
- 程氏遗书 早梅冬至已前发,方一阳未生,然则发生者,何也,其荣其枯,此万物一个阴阳升降大节也,然逐枝自有一个荣枯,分限不齐,此各有一乾坤也,各自有个消长,只是个消息,惟其消息,此所以不穷,至如松柏,亦不是不凋,只是后凋,凋得不觉,怎少得消息,方夏生长时,𨚫有夏枯者,则冬寒之际有发生之物,何足怪也。
- 谈撰 卉木皆感春气而生,独梅开以冬,盖东方动以风,风生木,故曲直作酸,则酸者木之性,惟梅之味最酸,乃得气之正,北方水为之母,以生之则易感,故梅先众木而华。
- 邵氏闻见录 吕文穆大隐庄梅,盖早梅也,香甚烈而大,云从大庾岭移其本至此。
- 癸辛杂识 梅花无仰开者,盖亦自能巧避风雪耳,验之信然。
- 宜兴西地名石庭,十馀里皆古梅,苔藓苍翠,宛如虬龙,皆数百年物也,有小梅仅半寸许,丛生苔间,著花极晚。
- 祖秀 华阳宫记 政和初作艮岳,于禁城之东,凿池为溪涧,因其馀土积而为山,曰飞来峰,腰径百尺,植梅万本,曰梅岭。
- 原 张镃 梅品 花宜称,二十六条,为淡云,为晓日,为薄寒,为细雨,为轻烟,为佳月,为夕阳,为微雪,为晚霞,为珍禽,为孤鹤,为清溪,为小桥,为竹边,为松下,为明𥦗,为疏篱,为苍厓,为绿苔,为铜瓶,为纸帐,为林间吹笛,为膝上横琴,为石枰下棋,为扫雪煎茶,为美人澹妆𥮾戴。
- 增 梅品 花荣宠,六条,为烟尘不染,为铃索护持,为除地径净落瓣不缁,为王公旦夕留盻,为诗人阁笔评量,为妙妓淡妆雅歌。
- 十二月燕游次序 正月玉照堂赏梅,湖山寻梅。二月玉照堂西缃梅,堂东红梅。十二月湖山探梅,玉照堂看早梅。
- 万花谷 曾端伯以梅花为清友。
- 金城记 黎举常云,以梅聘海棠,但恨时不同耳。
- 剑南诗注 成都合江园盖故蜀别苑,梅最盛,自初开,监官日报府,报至开五分,则府主来宴,游人亦竞集。
- 曲洧旧闻 许洛中有江梅、椒萼梅、绿萼梅、千叶黄香梅四种。
- 原 范成大 梅谱 古梅会稽最多,四明、吴兴亦间有之,其枝樛曲万状,苍藓鳞皴,封满花身,又有苔须垂于枝间,或长数寸,风至,绿丝飘飘可玩,初谓古木历久风日致然,详考会稽所产,虽小株亦有苔痕,盖别是一种,非必古木,余尝从会稽移植十本,一年后,花虽盛发,苔皆剥落殆尽,其自湖之武康得者,即不变移,风土不相宜,会稽隔一江,湖苏接壤,故土宜或异同也,凡古梅多苔者,封固花叶之眼,惟罅隙间始能发花,花虽稀而气之所钟,丰腴妙绝,苔剥落者,则花发仍多,与常梅同。
- 去成都二十里,有卧梅,偃蹇十馀丈,相传唐物也,谓之梅龙,好事者载酒往游。
- 清江酒家有大梅如数间屋,傍枝四垂,周遭可罗坐数十人,任子严运使买得,作凌风阁临之,因遂筑大圃谓之盘园,余生平所见梅之奇古者,惟此两处为冠。
- 洛都卖花者争先为奇,初冬折未开枝,置浴室中薰蒸,令坼,强名早梅,终琐碎无香,余顷守桂林,立春,梅已过,元夕则尝青子,皆非风土之正,杜子美诗云,梅蕊腊前破,梅花年后多,惟冬春之交,正是花时耳。
- 项里出古梅,老干奇怪,苔藓封枝,疏花点缀,夭娇如画,殊令人爱,玩不忍舍。
- 增 诚斋江湖集诗注 余既得麾临漳,朝士饯余,高会于西湖上钊寺,满谷皆梅花,一望无际,绝顶有亭,榜曰锦屏,余独倚一株,醉极,摘梅花嚼之,同舍张监簿,蜀人,名珖,字君玉,相顾曰,清胜如许,谓非谪仙可乎。
- 辍耕录 绍兴行宫中有玉质亭,梅绕之。
- 由绎已堂过锦胭廊,百八十楹,直通御前廊外即后苑,梅花千树,曰梅岗,亭曰冰梅亭。
- 道士张雨,字伯雨,号句曲外史,尝从王溪月真人入京,初,燕地未有梅花,吴閒閒宗师全节,新从江南移至,护以穹庐,匾曰漱芳亭,伯雨偶造其所,恍若与西湖故人遇,徘徊既久,不觉熟寝于中,伯雨觉,日已暮矣,閒閒笑曰,伯雨素有诗名,宜作诗以赎过,雨遂赋诗,有风沙不惮五千里,将身跳入仙人壶之句,閒閒大喜,送翰林集贤尝所往来者,袁学士伯长,谢博士敬德,马御史伯庸,吴助教养浩,虞修撰伯生,俱和之。
- 广客谈 龙广寒,江湖异人也,事母至孝,六月一日其母寿旦,方启北牖举寿觞,忽梅花一枝入牖,香色绝佳,人遂以孝梅称之,士大夫赠诗者甚多,惟张存菊一绝最为人脍炙,其诗曰,南风吹南枝,一白照万绿,岁寒谁知心,孟宗林下竹,厥后孝梅年百有五岁,犹童颜绿发,人以为孝感所致。
- 韵府 张景修以梅花为清客。
- 原 玉壶冰 王冕隐九里山,树梅花千株,桃、柳居其半,结茅庐三间,自题为梅花屋。
- 学圃馀疏 京师许千户家,见盆中一绿萼玉蝶梅,梅之极品,不知种在何处,当询而觅之,余薋园中一绿萼梅,偃盖婆娑,下可坐数十人,今特作高楼赏之,子孙当加意培壅。
- 增 事词类奇 水陆草木之花,香而可爱者甚众,梅独先天下而春,故首及之。
- 潜确类书 梅具四德,初生蕊为元,开花为亨,结子为利,成熟为贞。梅有四贵,贵稀不贵繁,贵老不贵嫩,贵瘦不贵肥,贵含不贵开。
- 袁宏道 吴郡诸山记 光福一名邓尉,与元墓、铜坑诸山相连属,山中梅最盛,花时香雪三十里。
- 具区记 梅花莫盛于洞庭山之后堡下镇东山之长圻、丰圻,舟舆壶觞,累累不绝。
- 西湖志 永兴寺庭前有绿萼二树,古𠏉扶疏,为河渚、西溪之冠。
- 西溪居民数百家,聚为村市,姚安春日游西溪诗,梅花引我入溪深,半绕青松半翠林,已耐岁寒成好友,还将春色伴幽岑,苍烟踏破鞋无迹,明月挑来杖有心,赢得清芬盈客袖,莫愁归路暮云侵。
- 西湖志馀 淳熙五年二月初一日,孝宗过德寿宫起居,太上留坐冷泉堂,至石桥亭子看古梅,太上曰,苔梅有二种,一种出张公洞者,苔藓甚厚,花极香,一种出越上,苔如绿丝,长尺馀,今岁二种同时著花,留此少观,复命内史宣史浩至,赐坐,用内人动乐进酒,君臣皆沾醉而退。
- 淳熙八年正月二日,孝宗遣太子恭迎二殿至南内,初就凌虚阁排当三盏,后至萼绿华堂看梅,是日大雪,太上大喜,尽欢而罢。
- 孤山梅花以和靖著名,然白乐天去郡有忆杭州梅花因叙旧寄萧协律诗,三年闷闷在馀杭,曾与梅花醉几场,伍相庙边繁似雪,孤山园里丽如妆云云,则自唐时已赏鉴于名公矣。
- 原 桂林志 袁丰宅后有六株梅,开时曾为邻屋烟气所烁,乃团泥塞灶,张幕蔽风,久而又拆其屋,曰,冰姿玉骨,世外佳人,但恨无倾城笑耳。
- 花史 唐梅仙祖师,学道于白云山,笃戒行,夏月偶坐化于梅下,数里闻梅花香,经旬不息,远近异之。
- 宋宪圣后,每治生菜,必于梅下取落花杂之。
- 宋赵必连,刻苦读书,开庆间,以文荫当补官,辞不就,晚植梅数百株,名其居曰梅花庄,与弟若槸日吟咏其中。
- 铁脚道人,常爱赤脚走雪中,兴发则朗诵南华秋水篇,嚼梅花满口,和雪咽之,曰,吾欲寒香沁入肺腑。
- 陈英,隐居江南,种梅千株,花时落英缤纷,恍如积雪。
- 广西桂林府,满山皆梅,开时作梅瘴,易染人。
- 增 花史 嘉鱼人陈从龙,少嗜学,每夜读书至曙,能诗,环居栽梅,倚树而卧。
- 孤山放鹤亭,林逋隐此,蓄二鹤,每泛舟湖中,客至,童子纵鹤飞报,即归,后人题句云,种梅花处伴林逋。西湖志,至元间,儒学提举余谦复,补植梅数百本于山,构梅亭于其下。
- 湖州府志 烟霞坞,武康刘颖士别业,谷口梅花十馀里。
- 紫梅溪,在归安县东北三十里,上多生梅,每岁或开紫花一枝,故名。
- 开封府志 梅花堂,在许州治北,苏轼建。
- 饶州府志 馀干县藏山上,赵汝愚尝读书于此,理宗为题梅岩二字。
- 黄州府志 春风岭多梅花。
- 成都府志 成都府东阁,即杜甫招裴迪登东亭观梅处。
- 泉州府志 南安县梅花山下多梅树。
- 建宁府志 崇安县梅亭,赵抃作令时,手植梅于后圃,因名。
- 兴化府志 城东南谷城山旧有梅隐、松隐、竹隐三精舍。
- 南雄府志 大庾岭即五岭之一,汉武帝击南粤,杨仆遣部将庾胜屯兵于此,因名大庾,其初险峻,行者苦之,自张九龄开凿,始可通车马,其上多植梅,又名梅岭。
- 惠州府志 梅花村,罗浮飞云峰侧,赵师雄遇美人,即此。
- 平乐府志 城东梅花园,宋邹浩记。
- 罗浮山志 冲虚观殿阶古梅,传是葛洪手种,芳烈异于凡梅,铁干虬枝,坚瘦如削,真千馀年物也,岭南嘉树惟此与智药所植诃子树并传。
- 原 长干之南七里许曰华严寺,寺僧莳花为业,而梅尤富,白与红植相若,惟绿萼、玉蝶植倍之,率以丝缚,虬枝盘曲可爱,桃本者三、四年辄胶矣,不善缚则抽条蔓引不如不缚者为佳,以故收藏难,每岁开时,但取一、二本,落后则归之。又灵谷之左偏曰梅花坞,约五十馀株,万松在西,香雪满林,最为奇绝。
- 集藻
- 序
- 原 宋 杨万里 和梅诗序 梅,肇于炎帝之经,著于说命之书、召南之诗,然以滋不以象,以寔不以华也,岂古之人皆质而不尚其华欤,然华如桃李,颜如舜华,不尚华哉,而独遗梅之华,何也,至楚之骚人,饮芳而食菲,佩芳馨而食葩藻,尽掇天下之香草、嘉木,以苾芬其四体,而金玉其言语文章,尽远取江篱、杜若,而近舍梅,岂偶遗之欤,抑梅之未遭欤,南北诸子如阴铿、何逊、苏子卿,诗人之风流至此极矣,梅于是时始以花闻天下,及唐之李、杜、本朝之苏、黄崛起千载之下而躏藉千载之上,遂主风月花草之夏盟,而于其间始出桃李兰蕙,而居客之左,盖梅之有遭,未有盛于此时者,然色弥章,用弥晦,花弥利,实弥钝也,梅之初服,岂其端使之然哉,前之遗,今之遭,信然欤,余友洮湖陈晞颜,盖造次必于梅,颠沛必于梅者也,嘉爱之不足而吟咏之,吟咏之不足则尽取古人赋梅之作而赓和之,寄一编以遗予曰,从古此诗已八百篇矣,不盈千篇,吾未止也,予读之而惊曰,抑何丰耶,丰而不奇则亦常耳,抑何奇耶,余尝爱阴铿诗云,花舒雪尚飘,照日不俱销,苏子卿云,祗言花是雪,不悟有香来,唐人崔道融诗云,香中别有韵,清极不知寒,是三家者岂畏疏影暗香之句哉,晞颜之诗同梅而清,清在梅前,同梅而馨,馨在梅后,其于三家所谓未闻以千里畏人者也。
- 增 张镃 梅品 序 梅花为天下神奇,而诗人尤所酷好,淳熙岁乙巳,予得曹氏荒圃于南湖之滨,有古梅数十,爰辍地十亩,移种成列,增取西湖北山别圃红梅,合三百馀本,筑堂数间以临之,又夹以两室,东植千叶缃梅,西植红梅,各一、二十章,前为轩楹,如堂之数,花时居宿其中,环洁辉映夜如对月,因名曰玉照,复开涧环绕,小舟往来,未始半月舍去,自是客有游桂隐者,必求观焉,顷者太保周益公秉钧,予尝造东阁坐定,首顾予曰,一棹径穿花十里,满城无此好风光,盖予旧诗尾句,众客相与歆艳,于是游玉照者又必求观焉,值春凝寒,又能留花,过孟月始盛,名人才士题咏层委,亦可谓不负此花矣,但花艳并秀,非天时清美不宜,又标韵孤特,若三闾、首阳二子,宁槁山泽,终不𡧓頫首屏气,受世俗湔拂,间有身亲貌悦,而此心落落不相领会,甚至于污亵附近略不自揆者,花虽眷客,然我辈胸中空洞,几为花呼叫称冤,不特三叹而足也,因审其性情,思所以为奖护之策,凡数月乃得之,今疏花宜称、憎嫉、荣宠、屈辱四事,总五十八条,揭之堂上,使来者有所警省,且示人徒知梅花之贵而不能爱敬也,使与予之言传布流诵亦将有愧色云。
- 范成大 梅谱 前序 梅,天下之尤物,无问智、愚、贤、不肖,莫敢有异议,学圃之士,必先种梅,且不厌多,他花有无多少,皆不系重轻,余于石湖、玉雪坡既有梅数百本,比年又于舍南买王氏僦舍七十楹,尽拆除之,治为范村,以其地三分之一与梅,吴下栽梅特盛,其品不一,今始尽得之,随所得为之谱,以遗好事者。
- 梅谱 后序 梅,以韵胜,以格高,故以斜横疏瘦与老枝怪奇者为贵,其新接稚木,一岁抽嫩枝,直上或三、四尺,如酴醾、蔷薇辈者,吴下谓之气条,此直宜取实规利,无所谓韵与格矣,又有一种于条上茁短横枝,状如棘针,花密缀之,亦非高品,近世始画墨梅,江西有杨补之者,尤有名,其徒仿之者实繁,观杨氏画,大略皆气条耳,虽笔法奇峭,去梅实远,惟廉宣仲所作,差有风致,世鲜有评之者,余故附之谱后云。
- 原 明 张鼐 孤山种梅序 夫人标物异,物借人灵,古往而今自来,风光无尽,景迁而人不改,兴会常新,是知有补斯完,无亏不满,谁非造化,转水光山色于眼前,繄彼人功,留雪月风花于本地,维昔孤山逸老,曾于嬴屿栽梅,偃伏千枝,淡荡寒岚之月,崚嶒数树,留连野水之烟,自鹤去而人不还,乃山空而种亦少,庾岭之春久寂,罗浮之梦不来,虽走马征舆,闹前堤之景色,奈暗香疏影,辜此夜之清光,是以同社诸君子,点缀冰花,补苴玉树,种不移于海外,胜已集乎山中,灌岩隙而长玉龙,纷披偃仰,礨涧湄而栖白凤,布置横斜,幽心扶瘦骨同妍,冷趣植寒枝共远,西冷桥畔,重开玄圃印清波,六一泉边,载起琼楼邀皓月,非惟借风霜之伴,与岸花江柳斗风光,亦将留山泽之臞,令溪饮岩居生气色,倘高人扶筇扫石,正堪读易说诗,若韵士载酒飞觥,亦足吟风弄月,使千古胜场,不渝寂寞,将六堤佳境,尽入包罗,岂独处士之功臣,抑亦坡仙之胜友,余薄游湖上,缅想孤踪,策月下之驴,为问山中谁是主,指云间之鹤,来看亭畔几枝花,爰快述其良图,用同贻于好事云尔。
- 说
- 原 宋 杨东山 梅花说 易曰,乾为天,前辈论乾与天异,谓天者乾之形体,乾者天之性情,某因触类而思之,不但乾与天异而已,事事物物莫不皆有形体性情,林和靖咏梅,疏影横斜水清浅二句,此为梅写真之句也,梅之形体也,雪后园林才半树二句,此为梅传神之句也,梅之性情也,写梅形体是谓写真,传梅性情是为传神。
- 文
- 原 周之翰 爇梅文 寒勒铜瓶冻未开,南枝春断不归来,这回勿入梨云梦,𨚫把芳心作死灰,恭惟地垆中,处士梅先生,生自罗浮,派分庾岭,形如枯木,棱棱山泽之臞,肤若凝脂,凛凛冰霜之操,春魁占百花头上,岁寒居三友图中,玉堂茆舍本无心,金𪔂商羹期结果,不料道人见挽,便离有色之根,夫何冰氏相凌,遽返华胥之国,玉骨拥炉烘不醒,深魂剪纸竟难招,纸帐夜长,犹作寻香之梦,筠𥦗月淡,尚疑弄影之时,虽宋广平铁石心肠,忘情未得,使华光老丹青手叚,摸索未真,𨚫怨零落一枝春,好与茶毗三眛火,惜花君子,还道这一点香魂,今在何处,咦,烱然不逐东风散,只在孤山水月中。
- 传
- 原 元 王冕 梅华传 先生姓梅,名华,字魁,不知何许人,或谓出炎帝,其先有以滋味干商高宗,乃召与语,大悦曰,若作和羹,尔惟盐梅,因食釆于梅,赐以为氏,梅之有姓,自此始,至纣时,梅伯以直言谏妲己事,被醢,族遂隐,迨周,有摽有者,始出仕,其寔行著于诗,垂三十馀世,当汉成帝时,梅福以文学补南昌尉,上书言朝廷事,不纳,亦隐去,变姓名,为吴市门卒云,自是子孙散处,不甚显,汉末,绿林盗起,避地大林,大将军曹操行师失道,军士渴甚,愿见梅氏,梅聚族谋曰,老瞒垂涎汉𪔂,人不韪之,吾家世清白,慎勿与语,竟匿不出,厥后,累生叶,叶生萼,萼生蕊,蕊生华,是为先生,先生为人修洁洒落,秀外莹中,玉立风尘之表,飘飘然真神仙中人,所居环堵竹篱茅舍洒如也,行者过其处必徘徊指顾曰,是梅先生居也,勿剪勿伐,溪山风月,其与之俱,先生雅与高人韵士游,徂徕十八公、山阴此君辈皆岁寒友,何逊为扬州法曹,掾虚东阁待先生,先生遇之甚厚,相对移日留数诗而归,先生南北两支,世传南煖北寒,先生盖居于南者也,先生诸子甚多,长云寔,操行坚固,人谓其有乃父风味,居南京犀浦者为黄氏,其馀别族具载石湖谱,太史公曰,梅先生翩翩浊世之高士也,观其清标雅韵,有古君子之风焉,彼华腴绮丽乌能辱之哉,以故天下人士景仰爱慕岂虚也耶。
- 明 何乔新 梅伯华传 梅伯华,字汝芳,世居大江之南,其先本若木氏之裔,食釆于梅,春秋时复属于楚,秦始皇遣将军王剪灭楚,遂移兵伐梅,灭之,子孙散处江南,以国氏其家,杭之西湖、粤之大庾者宗枝尤蕃衍,伯华自幼好修,丰姿芳洁,翛然埃𡏖之表,好居山泽,每与骚人处士徜徉泉石云壑之间,终日忘返,不识者疑为仙云,性刚介,士无贤不肖皆知敬重,好事者或写其像于屏,见者肃然起敬,不觉鄙吝自消,楚令尹子兰、申公子椒以清修自负,愿托交于伯华,伯华曰,若等无寔而外饰,终将委厥美以从俗耳,非吾友也,凌波仙子、洛迦樊生亦以雅素绝俗,愿与伯华为异姓兄弟,伯华笑曰,若等得我一体非可与共度岁寒者也,丞相广平宋公,贞心劲质,于人少许可,独敬重伯华,尝作赋以诵其美,伯华览之,不乐曰,知人信不易哉,吾尝以宋公铁石心肠,顾乃轻吐绮语,至以文君、绿珠况我,噫,知德者鲜矣,当阳春和煦时,群葩竞荣,红香翠蔓,灿如也,而伯华恬然于荒寒之野,或以后时诮之者曰,大丈夫盍乘时取红紫,自苦于寂寞,谁复知之,伯华曰,荣悴命也,然有性焉,吾知安吾命,尽吾性而已,且子未睹其终耳,狂飙振荡,彼将飘泊何所戾耶,言者惭而退,石湖范公与伯华交莫逆,买地于所居之范村,招伯华聚族居之,且为作谱,辨其韵格之异,而叹写真者不察也,由是伯华益有闻于天下云。
- 洪璐 白知春传 白知春,大庾人也,初不详其得姓之由,或曰太昊氏廷臣有猊晰而傅粉者,帝呼为白郎,遂以为姓,至商高宗时,有善调𪔂羹者,同傅说为相,大著勋业,天下始重其名,自后族类繁衍,遍处海内,汉末,有族子居邓襄间,最繁盛,曹瞒师过,渴甚获济,归而勒其功于史,后世称之,西晋时,曰华魁者,为江南亭长,遇陆正平于傅舍,遂为通使,长安故人为荐,拜秘书省伴读,二世至飞英,落魄不拘,专事放荡,其友荐为上林内史,得入宫禁,为刘宋寿阳公主饰妆,公主甚喜,宫中争效慕之,梁,何逊官扬州,与清江盛开者为僚采,日共赓吟,情谊甚密,唐宋璟未相时,于从父东川官舍,见郡人一本,性姿素朴,仪容古雅,请为忘年交,作文美之,其后,有名九英者,与白乐天、元稹、杜甫辈相友善,京师谓之连璧,九英女琼姫,居罗浮,择婿,名士赵师雄月夜遇之,遂定婚媾,世传为奇遇,宋有奇男子,同林和靖隐孤山,甘淡泊,忘势利,和靖为诗美其行,今载集中,再传曰墨,始策为吏,除守衡州,宣德泽及于民,有甘棠之思,卒绘其像,民间多奉祀之,白有远族,因秦俗,家贫子壮,分赘杨氏,厥类尤蕃,生子虽状猊不类白,而气味相似,故亦见珍于世,知春字儒华,衡州十世孙,生而骨格清癯,丰神洒落,虽边幅不修,而天然标格,自出风尘之表,性慧,善推步星数,每岁天子将颁春历,辄先以消息吐白,人间世以其知春候,故名之,为人孤洁,不交尘俗,惟与蜀人叶恒盛,卫人管若虚为耐久朋,尝曰,吾虽不见用于治朝,亦当魁芳誉于天下,一日恒盛、若虚闻之曰,吾闻智者不失时,勇者不失势,阳德方亨,皆争怜角宠,而子若不闻,迨夫肃杀逞,众芳谢,子顾抗颜独出,此何以故,曰,窃闻之,有赫赫之誉者发必浅,无彰彰之名者飬必深,与其扬金石于郑卫交奏之时,孰若援舜琴而独鸣,播德馨于桃李暄妍之场,孰若蕴兰芳而独写,是故使避秦皆商山,则孰为汉廷之萧曹,不仕隋皆汾河,则谁为唐室之房杜,当时闻其名者,多跨蹇踏雪寻访至,有取其连枝,令奚童肩负,馆之华堂,静室礼对,阁笔平章,不踰日,则歛容而去,知春惟林居简出,谢绝纷华,日以甘酸酝酿,成就诸子之德,寔思以宏先人调𪔂之业云。
- 记
- 增 明 刘基 友梅轩记 皋亭之山有隐者焉,以友梅字其轩,环其居皆梅也,或曰,友者,人伦之名也,君子以友辅仁,人求其友必于人焉,可也,梅,卉木也,人得而友之乎,生于世为人焉,舍斯人弗友而卉木乎,取之斯人也,不既怪矣乎,刘子曰,否,彼固有所激而云也,夫彼所谓隐者也,不同乎人而隐,彼固自绝于世之人,而卉木之为徒也,彼固以斯世为不足乎,已而隐以为高,彼固谓人不足与友,而卉木良我友也,彼诚有所激哉,世之如管鲍者鲜矣,刺于谷风,嗟于桑柔,膑于涓,卖于寄,累于灌夫,蝇营狗苟于拜尘之人,友之而不为损者,鲜矣哉,人不可以无友,彼将何所取哉,梅,卉木也,有岁寒之操焉,取诸人弗得矣,舍卉木何取哉,且此物非徒取也,凌霜雪而独秀,守洁白而不污,人而象之,亦可以为人矣。
- 原 姚涞 梅花记 洪崖仙尉隐于大庾之峤长,子孙者累数百祀,跨蹑南北,绵邈远近,夏晔冬茜,日衍以蕃,客有过之者,始见之,若聚焉,继见之,若邑焉,滋茂弗已,宋守赵孟荻氏,见而称之曰,若是其稠乎,是可国也,于是建国号曰梅,奄一方而有之,封域视古宋卫,然其国与诸国异,有父子兄弟而无君长,有疆围山川而无城郭,有荣瘁盛衰而无征伐,有风雨霜露而无耕穰,有大小短长纵横曲直而无妍𡟎,其居结瑶而构琼,其俗撷芳而嚅馥,其服被缟而曳素,往往搜冥寄远,埃𡏖之地弗处,世慕其洁至假冰玉神仙以为喻,国于南州而性独耐寒,虽加以严霜暴霰不能虐也,自肇国以来,辄隶于职方,岁遣子修贡于廷,累代嘉之,听梅氏自为治,弗夺其土,于是国益庶且大,初梅氏以𪔂味荐于商,商道赖以复兴,周人得其名于谣,以列于司乐者,由是声重天下,华寔既符,今古同赏,或谓其风韵独胜,或谓其神形俱清,或谓其标格秀雅,或谓其节操凝固,如宋广平、杜少陵、林和靖诸名贤,皆与梅氏为方外友类,形诸篇什以摹写情状,然其所得不过一村、一圃、一林、一木之胜,而未有以国名者,自梅氏有国,而其散处于海内者,咸列于附庸,罔或先焉,立国既久,梅氏之英,庾山之灵,相与求其主,刘先生挺生南服出而临之,而国于是乎有主,先生犹不敢当,曰,我梅花国人也,或请于先生,敢问宅是国何义也,先生曰,吾之所取于梅氏者有五善焉,博于济物,仁也,不挠于时,义也,生不相陵,礼也,审于择友,智也,出不愆其期,信也,此吾之所以独乐于梅,不徒臭味之合而已,若夫桑梓之所诏,鞶带之所佩,朝夕之所玩,几案之所味,皆取足于是,而梅也无役不供,亦惟求吾适耳,奚其主,问者曰,梅生数千年乃有国,复数百年乃有主,主是邦者非先生其谁,天下不被梅之泽者久矣,今世所赖于梅者,微先生孰能尽其用乎,幸矣,先生之主斯国也,且昔人有所谓乌衣槐安者,徒托诸寓言皆齐谐之流,非所以语于道也,先生之国以寔不以名,以道不以物,吾益嘉先生之善为斯国主也,先生笑而不答,因书以为记。
- 增 陈继儒 梅花楼记 王元美尝谓余市居之迹于喧也,山居之迹于寂也,唯园居在季孟间耳,然王氏之弇山,枕城中,朝暾映门,游屐麇集,即主人亦往往支门谢客,欲放而之于旷野无人之乡而不可得,余然后知园之与众也宁独,与其谋于市也,宁谋于野,吾友范象先有园在横涝野塘之南,去城十里而近,喧寂半之,四面榆柳阴翳,小池上梅花两树,婆娑相对,苍枝老骨,纵横屈曲,排檐而上,其干可抱,其叶可荫,一亩其子可得五石,范子谓吾见梅多矣,未有如此君之老而奇者,乃结高楼以临之,独与一二老衲摊虎皮,爇猊𪔂,倚楼而歌之曰,雪满山中高士卧,月明林下美人来,已复笑曰,如季迪诗不过得花之幽韵閒淡而已,吾家老梅,政如碧眼西僧,修眉露额,又若毒龙怒虬,纷挐搆斗于广莫之野,攫爪迸鳞,鬼怪万状,度他木讵足与此君争胜庶几,钟贾山之嘉树,四贤祠之紫藤,差鼎足耳,范子楼既成,于是广莳霞桃、芙蓉、来禽之属,以映带之池,加辟竹、加徙梅之为观日闲以敞,而陈子适来,陈子曰,吾尝闻往年探梅者过寿安寺中,寺僧为游客所困,至析而为薪,而其次惟光福元墓之傍,薄雪轻云,漠漠数里,一快平生,然村人率以种梅为业,不复有品题护持,与梅花两相韵者,古今梅花之知己,仅得林逋君,复三百年而有范子,范子于此中块然野处,白板赤栏,朱帘碧幄,依微独立于暗香疏影之外,何异处士孤山,所少者,童子开门放鹤耳,他日抱鹤上扁舟送之,花下烟沙星渚,短笛悠悠,有巍然破轻浪而出者,则陈先生至也,子其报梅花吐一枝以候我。
- 颂
- 增 明 刘基 梅颂 吴兴章仲文筑室花溪之上,环植梅焉,命之曰梅花之庄,颂曰,朱方之秀,梅实硕兮,含章而贞,受命独兮,扶疏萧森,清以直兮,元冰冱寒,不挠其节兮,玉之洁兮,夷之特兮,闭而发兮,芳烈郁兮,黄中绛跗,美而完兮,丽而不淫,物莫能干兮,冬荣夏实,含阴阳兮,青黄累离,以和羹兮,文质彬彬,德之仪兮,君子之象,君子之宜兮。
- 赋
- 原 梁 简文帝 梅花赋 层城之宫,灵苑之中,奇木万品,庶草千丛,光分影杂,条繁干通,寒圭变节,冬灰徙筒,并皆枯悴,色落摧风,年归气新,摇芸动尘,梅花特早,偏能识春,或乘阳而发金,乍杂雪而被银,吐艳四照之林,舒荣五衢之路,既玉缀而珠离,且冰悬而雹布,叶嫩出而未成,枝抽心而插故,标半落而飞空,香随风而远度,挂靡靡之游丝,杂霏霏之晨雾,争楼上之落粉,夺机中之织素,乍开花而傍巘,或含影而临池,向玉阶而结釆,拂网户而低枝,于是重闺佳丽,貌婉心娴,怜早花之惊节,讶春光之遣寒,裌衣始薄,罗袖初单,折此芳华,举兹轻袖,或插鬓而问人,或残枝而相授,恨鬟前之太空,嫌金钿之转旧,顾影丹墀,弄此娇姿,洞开春牖,四卷罗帷,东风吹梅畏落尽,贱妾为此歛蛾眉,花色持相比,恒愁恐失时。
- 唐 宋璟 梅花赋 垂拱三年,予春秋二十有五,战艺再北,从父之东川授馆,官舍有梅一本,敷𤾡于榛莽中,喟然叹曰,呜呼,斯梅托根非其所,出群之姿,何以别乎,若其贞心不改,是则可取也已,感而成兴,遂作赋曰,
- 高斋寥阒,岁晏山深,景翳翳以斜度,风悄悄而乱吟,坐穷檐以无朋,进一觞而孤斟,步前除以彳亍,倚藜杖于墙阴,蔚有寒梅,谁其封植,未绿叶而先葩,抽青枝于宿蘖,光分影布,冰玉一色,胡杂遝乎众草,又芜没乎丛棘,匪王孙之见幻,羌洁白其何极,若夫琼英缀雪,绛萼著霜,俨如傅粉,是谓何郎,清香潜袭,疏蕊暗嗅,又如窃香,是谓韩寿,冻雨晚湿,宿露朝滋,又如英皇,泣于九嶷,爱日烘晴,明蟾照夜,又如神人,来从姑射,烟晦晨昏,阴霾昼闭,又如通德,掩袖拥髻,狂飙捲沙,飘素摧柔,又如绿珠,轻身坠楼,半开半含,非默非言,温伯雪子,目击道存,或俯或仰,匪笑匪怒,东朝顺子,正容物悟,或憔悴若灵均,或欹傲若曼倩,或妩媚若文君,或轻盈若飞燕,口吻雌黄,拟议殆遍,彼其艺兰兮九畹,釆蕙兮五柞,缉之以芙蓉,赠之以芍药,玩小山之丛桂,掇芳洲之杜若,是皆物出于地产之奇,名著于风人之托,然而艳于春者,望秋先悴,盛于夏者,未冬而萎,或朝蕤而速谢,或夕秀而遂衰,曷若兹卉,岁寒特妍,冰凝涸冱,擅美专权,相彼百花,孰敢争先,莺语方涩,蜂房未喧,独步早春,自全其天,至若措迹隐深,寓形幽绝,耻邻市廛,甘遁岩穴,江仆射之孤灯向壁,不可悽迷,陶彭泽之三径投闲,曾无悁结,贵不移于本性,方有俪于君子之节,聊染翰以寄怀,用垂示于来哲,从父见而勖之曰,万木僵仆,梅英载吐,玉立冰姿,不易厥素,子善体物,永保贞固。
- 增 宋 朱熹 梅花赋并序 楚襄王游乎云梦之野,观梅之始华者,爱之,徘徊而不能舍焉,骖乘宋玉进曰,美则美矣,臣恨其生寂寞之滨,而荣此岁寒之时也,大王诚有意好之,则何若移之渚宫之囿,而终观其寔哉,宋玉之意,盖以屈原之放微悟王,而王不能用,于是退而献赋曰,
- 夫何嘉卉而信奇兮,厉岁寒而方华,洁清姱而不淫兮,专精皎其无瑕,既笑兰蕙而易诛兮,复异乎松柏之不华,屏山谷以自娱兮,命冰雪而为家,谓后皇赋予命兮,生南国而不迁,虽瘴疠非所托兮,尚幽独之可愿,岁序徂以峥嵘兮,物皆舍故而就新,披宿莽而横出兮,廓独立而增妍,玄雾滃而四起兮,川谷冱而冰坚,澹容与而不衒兮,象姑射而无邻,夕同云之缤纷兮,林莽杂其葳蕤,曾予质之无加兮,专皎洁而未衰,方酷烈而訚訚兮,信横发而不可摧,纷旖旎亦何好兮,静窈窕而自持,徂清夜之湛湛兮,玉绳耿而未低,方娉婷而自喜兮,友明月以为仪,歘浮云之来蔽兮,四顾莽而无人,怅寂寞其凄凉兮,泣回风之无辞,立何久乎山阿兮,步何踌蹰于水滨,忽举目而有见兮,恍顾盻之足疑,谓彼汉之广兮,羌何为乎人间,既奇服之眩耀兮,又绰约而可观,欲一听白云之歌兮,叹扬音之不可闻,将结轸乎瑶池兮,惧佳期之非真,愿借阳春之白日兮,及芳菲之未亏,与迟暮而零落兮,曷若𠑽夫佩帏,渚宫矧未有此兮,纷草棘之纵横,椒兰后乎霜雪兮,亦何有乎芳馨,俟桃李于载阳兮,仓庚寂而未鸣,私顾影而自怜兮,淡愁思之不可更,君性好而弗取兮,亦吾命其何伤,辞曰,后皇贞树,艳以姱兮,洁诚谅清,有嘉实兮,江南之人,羌无以异兮,茕独处廓,岂不可召兮,层台累榭,静而可乐兮,王孙兮归来,无使哀江南兮。
- 明 徐渭 梅赋 孤禀矜竞,妙英隽发,肌理冰凝,干肤曲屈,留连野水之烟,淡荡寒山之月,蕊一攒而集霞,葩五出而争雪,侧披断碛,委朔风其将吹,忽上高空,助冻云之欲结,杪数英之半掬,中万斛之一抟,古干横肱,玉龙游而张甲,编条聚脑,白凤戢以流翰,佩玦缤纷,何啻凌波之子,肌肤绰约,无言姑射之仙,趣将幽而见取,艳以冷而为妍,缊香气于空表,弄皎色于霄端,瘦影横𥦗,臞然山泽,素魂丽壁,忽尔婵娟,托使将传,寄江南之遐信,随风暗度,报塞北以春天,羌笛一声,韵全飘于纤指,素琴三弄,神屡托于冰弦,乃有岩居之徒,溪饮之老,裋褐黄冠,庞眉寿考,跨蹇策筇,𤍽浆烹藻,望谷口以穷搜,坐石头而拂扫,亦有游心道德之儒,含思风雅之伯,读易说诗于其下,咏骚作记当其处,景得人而益增,人因景而标致,斯风格之雅幽,而韵调之殊异,亦足以快心畅神,洗郁破滞,又何羡乎罗浮之奇,而东岳之丽。
- 五言古诗
- 增 梁 简文帝 雪里梅花 绝讶梅花晚,争来雪里窥,下枝低可见,高处远难知,俱羞惜腕露,相让到腰羸,定须还剪䌽,学作两三枝。
- 梁元帝 咏梅 梅含今春树,还临先日池,人怀前岁意,花发故年枝。
- 鲍泉 咏梅花 可惜阶下梅,飘荡逐风𢌞,度帘拂罗幌,萦𥦗落梳台,乍随纤手去,还因插鬓来,客心屡看此,愁眉歛讵开。
- 王筠 和孔中丞雪里梅花 水泉犹未动,庭树已先知,翻光同雪舞,落素混冰池,今春竞时发,犹是昔年枝,惟有长憔悴,对镜不能窥。
- 庾肩吾 同萧左丞咏摘梅花 𥦗梅朝始发,庭雪晚初消,折花牵短树,幽丛入细条,垂冰溜玉手,含刺𦋀春腰,远道终难寄,馨香徒自饶。
- 北周 庾信 咏梅花 常年腊月半,已觉梅花阑,不信今春晚,俱来雪里看,树冻悬冰落,枝高出手寒,早知觅不见,真悔著衣单。
- 陈 阴铿 咏雪里梅 春近寒虽转,梅舒雪尚飘,因风还共落,照日不俱销,叶开随足影,花多助重条,今来渐异昨,向晚判胜朝。
- 谢燮 早梅 迎春故早发,独自不疑寒,畏落众花后,无人别意看。
- 徐陵 梅花 对户一株梅,新花落故栽,燕拾还莲井,风吹上镜台,倡家怨思妾,楼上独裴徊,啼看竹叶锦,簪罢未能裁。
- 唐 柳宗元 早梅 早梅发高树,𢌞映楚天碧,朔吹飘夜香,繁霜滋晓白,欲为万里赠,杳杳山水隔,寒英坐消落,何用慰远客。
- 宋 梅尧臣 读吴正仲重台梅花诗 楚梅何多叶,缥蒂攒琼瑰,常惜岁景尽,每先春风开,龙沙雪为友,青女霜作媒,托根迩庙堂,结子助𪔂鼒,吴侯本吴人,笔力高崔嵬,但咏同姓木,予非梁栋材。
- 陆游 古梅 梅花吐幽香,百卉皆可屏,一朝见古梅,梅亦堕凡境,重叠碧藓晕,夭矫苍虬枝,谁吸古涧水,养此尘外姿。
- 魏了翁 西郊访梅 荒烟散牛羊,落日尚城市,天寒万木脱,岁晏群动弭,西郊有孤芳,独唤春事起,幽光耿参月,清艳明野水,欲开未开时,似语不语意,或疑春较迟,的皪尚霜蕊,谁知春风心,浑在阿堵里,洞霄逍遥公,九陇花月使,领客居上头,蹇予亦婪尾,颇怀去年游,岁月如许驶,悠悠竟何成,总被物化使。
- 元 程钜夫 家园见梅有怀畴昔同僚诸君子因成廿六韵奉寄 往时姑射仙,夜堕江南村。江南富嘉植,梅花众中尊。九地閟玄凝,先天占春暄。的皪冰雪姿,不受风尘昏。孤清惬幽意,剩馥醒吟魂。爱之玩不斁,冥契终无言。罗浮本幻境,前梦觉已谖。蹇蹄滞京华,倦翼栖淮垣。后先青云士,表里白玉温。我形自觉秽,交道久逾敦。贞节保松柏,芳心共兰荪。信知岁寒友,何异连枝昆。独贤天所矜,家山问鸡豚。归来适仲冬,平旦窥荒园。依依故人面,竟日对倾樽。清池疏蕊影,淡月新梢痕。泠然绝埃𡏖,恍若游昆崙。忽忆如花人,高谈霏露繁。眼中不可见,思纛风翩翻。颇惭标致似,远近殊托根。洪钧转严令,青皇𢌿新恩。坐看佳实长,适口塞众喧。遍遗实中仁,生意弥乾坤。平生识赏心,皎洁明朝暾。凌寒折一枝,慇勤寄王孙。又恐远莫致,作诗当重论。
- 马祖常 移梅 植尔当庭隅,岂复资𪔂味,迁尔自谷中,岂复相妩媚,冽冽玄冥候,众植各浮脆,高标自凌寒,孤尚独冠岁,么禽何处来,飞下双羽翠。
- 幽屏逐鱼鸟,沈迹俦隐沦,所欣在林薮,嘉植日以亲,眷言江介品,纷葩号南珍,遇我好奇服,移根得良因,井井十亩园,菁茆荫涧滨,缟裳擢玉质,宜此空山春。
- 傅若金 题墨梅二首 老树亚晴空,疏花带寒野,风流不自惜,澹泊从人写,岁晏孰能娱,空山少来者。
- 孤花何婉娩,玉立含幽素,短短时出桥,疏疏或临路,生疑檐下月,半照墙西树。
- 黄清老 题竹外一枝梅花 仙标何处来,一枝倚寒玉,晴𥦗见疏林,座上春可掬,山阴带残雪,水影兼远绿,珍重孤竹君,岁寒伴幽独。
- 七言古诗
- 增 陈 江总 梅花落 腊月正月早惊春,众花未发梅花新,可怜芬芳临玉台,朝攀晚折还复开,长安少年多轻薄,两两常唱梅花落,满酌金卮催玉柱,落梅树下宜歌舞,金谷万株连绮甍,梅花密处藏娇莺,桃李佳人欲相照,摘叶牵花来并笑,杨柳条青楼上轻,梅花色白雪中明,横笛短箫悽复咽,谁知柏梁声不绝。
- 宋 苏轼 松风亭下梅花盛开 春风岭上淮南村,昔年梅花曾断魂,岂知流落复相见,蛮风蜑雨愁黄昏,长条半落荔支浦,卧树独秀桄榔园,岂惟幽光留夜色,直恐冷艳排冬温,松风亭下荆棘里,两株玉蕊明朝暾,海南仙云娇堕砌,月下缟衣来扣门,酒醒梦觉起绕树,妙意有在终无言,先生独饮勿叹息,幸有落月窥清樽。
- 再用前韵 罗浮山下梅花村,玉雪为骨冰为魂,纷纷初疑月挂树,耿耿独与参横昏,先生索居江海上,悄如病鹤栖荒园,天香国艳𡧓相顾,知我酒熟诗清温,蓬莱宫中花鸟使,绿衣倒挂扶桑暾,抱丛窥我方醉卧,故遣啄木先敲门,麻姑过君急洒扫,鸟能歌舞花能言,酒醒人散山寂寂,惟有落蕊粘空樽。
- 和秦太虚梅花 西湖处士骨应槁,只有此诗君压倒,东坡先生心已灰,为爱君诗被花恼,多情立马待黄昏,残雪消迟月出早,江头千树春欲闇,竹外一枝斜更好,孤山山下醉眠处,点缀裙腰纷不扫,万里春随逐客来,十年花送佳人老,去年花开我已病,今年对花还草草,不如风雨卷春归,收拾馀香还𢌿昊。
- 再和潜师 花工未议苏群槁,先向寒梅一倾倒,江南无雪春瘴生,为散冰花除热恼,风清月落无人见,洗妆自趁霜钟早,惟有飞来双白鹭,玉羽琼枝斗清好,吴山道人心似水,眼净尘空无可扫,故将妙语寄多情,横机欲试东坡老,东坡习气除未尽,时复长篇书小草,且撼长条餐落英,忍饥未忍穷呼昊。
- 沈与求 溪上见梅 晴溪涨渌如阴苔,晴山插影相潆洄,画船叠鼓顺流下,波光浩荡征帆开,滩萦岸缭柁牙转,水石互激如奔雷,须臾已复过绝壁,归路渐近严陵台,山重溪复境弥迥,暗香忽自空中来,日斜正见丛棘外,炯炯疏片飘寒梅,槎牙一种独愁绝,含情不语明岩隈,凌波疑是水仙出,缟衣素质行徘徊,下窥深浅一笑粲,半使凡卉俱尘埃,山谷之儒已臞甚,龟肠鹤骨世所咍,相逢顿觉百忧释,不嫁春风谁与媒,舟行易远空回首,角声吹梦心悠哉。
- 唐庚 剑州道中见桃李盛开而梅花犹有存者 桃花能红李能白,春深无处无颜色,不应尚有数枝梅,可是东君苦留客,向来开处当严冬,李花未白桃未红,即今已是丈人行,勿与年少争春风。
- 朱熹 用东坡韵 北风日日霾江村,归梦政尔劳营魂,忽闻梅蕊腊前破,楚客不爱兰佩昏,寻幽旧识此堂古,曳杖偶集仙家园,岚阴春物未全到,邂逅只有南枝温,冷光自照眼色界,雪艳未怯扶桑暾,遥知云台溪上路,玉树千里藏山门,自怜尘羁不得去,坐想佳处知难言,但对君诗慰岑寂,已似共倒花前樽。
- 罗浮山下黄茅村,苏仙仙去馀诗魂,梅花自入三叠曲,至今不受蛮烟昏,佳名一旦异凡木,绝艳千古高名园,𨚫怜冰质不自暖,虽有步障难为温,羞同桃李媚春色,敢与葵藿争朝暾,归来只有修竹伴,寂历自掩疏篱门,亦知真意还有在,未觉浩气终难言,一杯劝汝吾不浅,要汝共保山林樽。
- 江梅欲破江南村,无人解与招芳魂,朔云为断蜂蝶信,冻雨一洗烟尘昏,天怜绝艳世无匹,故遣寂寞依山园,自吹羌笛娱夜永,未要邹律回春温,连娟窥水堕残月,的皪泣露晞晨暾,海山清游记上界,衰病此日空柴门,相逢不敢话畴昔,能赋岂必皆成言,雕镌肝肾竟何益,况复制酒哦空樽。
- 次张彦辅赏梅韵 朔风万里开云屏,清霜夜坠朝景晴,南枝浩荡正春色,冻蕊的皪含空明,花边偶对青铜镜,槁项不堪冰雪映,拥炉独坐只悲吟,振策出游舒远兴,暗香何处时一飘,行行复值最长条,倾头欲折渺谁赠,满意相思那得邀,极知异县淹行李,心赏未甘轻付𢌿,石雄赋罢不相闻,秀墅书来因举似,两翁句法争新奇,画出疏影沉寒漪,幽探自出尘境外,胜概未许儿曹知,祇今嚼蕊攀条处,他日重来记前度,风台月观悄无言,玉笛冰滩索同赋,嗟予衰懒倦将迎,过眼纷纷无复情,尚喜疏英窥水白,更怜落片点苔青,兴来乱插飞蓬首,拟向君家醉君酒,酒酣耳热莫狂歌,布鼓雷门须缩手。
- 杨万里 瓶中梅花长句 幽人蚤作月满阶,月随幽人登船斋,推门欲开犹未开,猛香排门扑我怀,径从鼻孔上濯顶,拂拂吹尽发底埃,恍然堕我众香国,欲问何祥无处觅,冥搜一室一物无,瓶里一枝梅的皪,平生为梅到断肠,何曾知渠有许香,夜来偶忘挂南𥦗,贮此幽馥万斛强,𨚫忆去年西湖上,锦屏下瞰千青嶂,谷深梅盛一万株,十顷雪波浮欲涨,是时雨后初开前,日光烘花香作烟,政如新火炷博山,蒸出沉水和龙涎,醉登绝顶撼疏影,掇叶餐花照冰井,蜀人老张同舍郎,唤作谪仙侬笑领,如今茅屋卧山村,更无载酒来叩门,一尊孤斟懒论文,犹有梅花是故人。
- 梅花下遇小雨 偶来花下聊散策,落英满地珠为席,绕花百匝不忍归,生怕幽芳怨孤寂,仰头欲折一枝斜,自插白鬓明乌纱,傍人劝我不用许,道我满头都是花,初来也觉香破鼻,顷之无香亦无味,虚疑黄昏花欲睡,不知被花薰得醉,忽然细雨湿我头,雨落未落花先愁,三点两点亦不恶,未要打空花片休。
- 郡泊燕堂庭中梅花 林中梅花如隐士,只多野气无尘气,庭中梅花如贵人,也无野气也无尘,不疏不密随宜了,旋落旋开无不好,珠帘遣风细为吹,画檐护霜寒更微,诗翁绕阶未得句,先送诗材与翁语,有酒如渑谁伴翁,玉雪对饮惟渠侬,翁欲还家即明发,更为梅兄留一月。
- 雨后晓起问讯梅花 前日看梅风吹倒,昨日看梅雨沾帽,近梅一日或再来,远梅隔年才一到,夜来为梅愁雨声,挑灯起坐至天明,不知消息平安否,早来问讯还疾走,横枝雨后转清妍,玉容洗妆晨更鲜,绝似孤山半𡶶雪,不羡玉井十丈莲,十事八九不如意,人生巧堕天公计,簿书海底白人头,孤负江南风月秋,忆昔少年命同社,月里传觞梅影下,一片花飞落酒中,十分便罚琉璃钟,如今老病不饮酒,梅花也合怜衰翁。
- 雪夜寻梅 去年看梅南溪北,月作主人梅作客,今年看梅荆溪西,玉为风骨雪为衣,腊前欲雪竟未雪,梅花不惯人间热,横枝憔悴涴晴埃,端令羞面不𡧓开,缟裙夜诉玉皇殿,乞得天花来作伴,三更滕六驾海神,先遣东风吹玉尘,梅仙晓沐银浦水,冰肤别放瑶林春,诗人莫作雪前看,雪后精神添一半。
- 金 李俊民 筹堂寻梅 萧疏篱落谁家圃,寻芳信逐游𧊵去,眼前荆棘少人行,马蹄直到香来处,怕愁贪睡独开迟,瘦损春寒鹤膝枝,可是东君苦留客,斜风细雨不堪诗。
- 元 朱德润 登道山亭观梅用东坡韵 道山亭下梅花村,坡仙作诗为招魂,明姿照人隔寒水,瘦影带月欺黄昏,先生颇厌郡斋冷,持书晚约窥山园,松风吹香清人骨,地炉烟消酒初温,孤标已出群卉上,故遣雪意迷晴暾,和羹结子时较晚,先传春色来衡门,天寒谷幽翠袖薄,岂知青鸟能传言,明晨看花重有约,呼童扫石罗清樽。
- 刘诜 竹外梅梢 谁家修篁千万竿,短墙流水朱阑干,孤芳托根得春早,一枝斜出行路看,遥拟青林炯初霁,一点两点雪未残,小𥦗月落霜角动,谁与伴此空山寒。
- 王冕 题月下梅花 平生爱梅颇成癖,踏雪行穿一双屐,六花散漫飞满空,千里万里同一色,冲寒不畏朔风吹,乘兴来此江之湄,繁花满树梅欲放,彷佛罗浮曾见时,南枝横斜北枝好,北枝看过南枝老,中有一枝致奇绝,万蕊千葩弄天巧,老夫见此喜欲颠,载酒大酌梅花仙,仙人怪我来何晚,一别已是三千年,醉来仰面卧深雪,梦扶飞琼上天阙,酒醒起视夜何其,饥乌啼残半江月。
- 题墨梅图 朔风吹寒冰作垒,梅花枝上春如海,清香散作天下春,草木无名藉光彩,长林大谷月色新,枝南枝北清无尘,广平心事谁与论,徒以铁石磨乾坤,岁晚燕山云渺渺,居庸古北无人到,白草黄沙羊马群,琼楼玉殿烟花绕,凡桃俗李争芬芳,只有老梅心自常,贞姿灿灿眩冰玉,正色凛凛欺风霜,转身西泠隔烟雾,欲问逋仙杳无所,夜深湖上酒船归,长啸一声双鹤舞。
- 梅花二首 江南十月天雨霜,人间草木不敢芳,独有溪头老梅树,面皮如铁生光芒,朔风吹寒珠蕾裂,千花万花开白雪,髣髴蓬莱群玉妃,夜深下踏瑶台月,银铛泠泠动清韵,海烟不隔罗浮信,相逄共说岁寒盟,笑我飘流霜满鬓,君家秋露白满缸,放怀饮我千百觞,兴酣脱帽恣盘薄,拍手大叫梅花王,五更𥦗前博山冷,么凤飞鸣酒初醒,起来笑抱石大人,门外白云三万顷。
- 昔年曾踏西湖路,巢居阁上春无数,雪晴月白最精神,玛瑙坡前第三树,虬枝屈铁交碧苔,疏花暖迸珍珠胎,初拟群仙下寥廓,琼珰玉佩行瑶台,又疑幽人在空谷,满面清霜鬓华绿,迎风冷笑桃杏花,红紫纷纷太粗俗,今年来看秦淮水,路隔西湖一千里,草堂上是白云窝,夜半松风唤予起,青山隔世无游尘,云根粉壁光如银,长啸一声月入户,孤山处士来相亲,江南梅花自有主,休问当年何水部,山僧对我默无语,柏子无风堕青雨。
- 明 沈周 竹堂寺探梅 竹堂梅花一千树,晴雪塞门无入处,秋官黄门两诗客,珂马西来为花驻,老翁携酒亦偶同,花不留人人自住,满身毛骨沁冰影,嚼蕊含香各搜句,酒酣涂纸作横斜,笔下珠花湿春露,只愁此纸捲春去,明日重来花在地。
- 原 王世贞 梅花 瑶台仙姝畏桃妒,化作君庭双玉树,大庾万条看更俗,陇头一阕吹不堕,张果齯齿如编银,要与此树争丰神,飞觞三雅媚残月,握笔片语开新春,有子移根奉温室,皎皎冰姿射霜日,莫言子作书生酸,要与君王调𪔂实。
- 于若瀛 题画梅花 钱君手出画梅卷,零风点雪寒芳歛,老干横生色如铁,空山月抹孤根远,古今谁得傅梅神,开卷琼英寒逼人,漫誇范致能为谱,长老华光差得真,一幅一枝不为少,逐毫乱落夺天巧,影灭香消破碧虚,含飙出雾何缥缈,逋翁湖山诗思清,扬州东阁最含情,瘦花数点应难谢,不受江南笛里声。
梅花二
- 集藻
- 五言律诗
- 御制 邓尉山 邓尉知名久,看梅及早春,岂因耽胜赏,本是重时巡,野霭朝来散,山容雨后新,缤纷开万树,相对惬佳辰。
- 增 唐 杨炯 梅花落 窗外一株梅,寒花五出开,影随朝日远,香逐便风来,泣对铜钩障,愁看玉镜台,行人断消息,春恨几徘徊。
- 李峤 咏梅 大庾歛寒光,南枝独早芳,雪含朝暝色,风引去来香,妆面回青镜,歌尘起画梁,若能逢止渴,何假泛琼浆。
- 张九龄 庭梅咏 芳意何能早,孤荣亦自危,更怜花蒂弱,不受岁寒移,朔雪那相妒,阴风已屡吹,馨香虽尚尔,飘荡复谁知。
- 孙逖 咏后庭梅 闻唱梅花落,江南春意深,更传千里外,来入越人吟,弱干红妆倚,繁香翠羽寻,庭中自公日,歌舞向芳阴。
- 梅院重门掩,遥遥歌吹边,庭深人不见,春至曲能传,花落弹棋处,香来荐枕前,使君停五马,行乐此中偏。
- 杜甫 江梅 梅蕊腊前破,梅花年后多,绝知春意早,最奈客愁何,雪树元同色,江风亦自波,故园不可见,巫岫郁嵯峨。
- 钱起 山路梅 莫言山路僻,还被好风催,行客凄凉过,村篱冷落开,晚溪寒水照,晴日数蜂来,重忆江南酒,何因把一杯。
- 朱庆馀 早梅 天然根性异,万物尽难陪,自古承春早,严冬斗雪开,艳寒宜雨露,香冷隔尘埃,堪把依松竹,良途一处栽。
- 杜牧 梅 轻盈照溪水,掩歛下瑶台,妒雪聊相比,欺春不逐来,偶同佳客见,似为冻醪开,若在秦楼畔,堪为弄玉媒。
- 许浑 看早梅 涧梅寒正发,莫信笛中吹,素艳雪凝树,清香风满枝,折惊山鸟散,携任野蜂随,今日从公醉,何人倒接䍦。
- 郑谷 江梅 江梅且缓飞,前辈有歌词,莫惜黄金缕,难忘白雪枝,吟看归不得,醉嗅立如痴,和雨和烟折,含情寄所思。
- 韦蟾 梅 高树临溪艳,低枝隔竹繁,何须是桃李,然后欲忘言,拟折魂先断,须看眼更昏,谁知南陌草,𨚫解望王孙。
- 䆁齐己 早梅 万木冻欲折,孤根暖独回,前村深雪里,昨夜一枝开,风送幽香出,禽窥素艳来,明年如应律,先发映春台。
- 宋 王圭 梅花 冷香疑到骨,琼艳几堪餐,半醉临风折,清吟拂晓观,赠春无限意,和雪不知寒,桃李有惭色,枯枝托并栏。
- 晁端友 探得早梅 岭梅何处早,雪里看芳菲,北陆寒犹在,南枝春已归,晓妆初见妒,残角未成飞,引我江头梦,清香忆满衣。
- 文同 梅 寒梅引旧枝,映竹复临池,朵露深开处,香闻瞥过时,凌兢侵腊雪,散漫入春诗,赠我岁寒色,怜君冰玉姿。
- 苏轼 中隐堂 二月惊梅晚,幽香此地无,依依慰远客,皎皎似吴姝,不恨故园隔,空嗟芳岁徂,春深桃李乱,笑汝益羁孤。
- 次韵陈四雪中赏梅 腊酒诗催熟,寒梅雪斗新,杜陵休叹老,韦曲已先春,独秀惊凡目,遗英卧逸民,高歌对三白,迟暮慰安仁。
- 杨时 早梅 楚国春归早,寒梅处处开,月和清艳宿,天与靓妆来,东阁诗怀动,南枝岁律回,萧然冰雪态,无处不轻埃。
- 朱熹 早梅 今日清江路,寒梅第一枝,不愁风袅袅,正奈雪垂垂,暖热惟须酒,平章𨚫要诗,他年千里梦,谁与写相思。
- 杨万里 和罗巨济山居 园花皆手植,梅蕊独禁寒,色与香无价,飞和雪作团,数枝横翠竹,一夜绕朱栏,不惜吟边苦,收将句里看。
- 陈亮 梅花 疏枝横玉瘦,小萼点珠光,一朵忽先变,百花皆后香,欲传春信息,不怕雪埋藏,玉笛休三弄,东君正主张。
- 戴炳 探梅 踏破登山屐,来寻傍水丛,眼明千树底,春在数花中,格瘦诗难写,香寒酒易空,狂歌归秉烛,惊怪走儿童。
- 葛长庚 梅窗 南窗屋数楹,一点阳和生,枝上雪装瘦,墙头风作清,霜天酒自暖,月夜梦难成,何处人吹笛,黄昏送几声。
- 原 明 申时行 筑圃双林畔,看花百卉先,含春俱绰约,缀雪暂清妍,景弄孤山月,香分庾岭天,任教催白发,索笑自年年。
- 增 王稚登 铜坑看梅 人似梅花瘦,舟如莲叶长,青山十亩白,流水一春香,种密人难入,开齐夜有光,苔枝容我折,野老不嗔狂。
- 桥外花开日,分明雪作图,不将他树杂,未有一家无,多处千青嶂,香时过太湖,浊醪原易得,市远亦须沽。
- 原 陈继儒 潦倒鹿裘寒,探梅草未乾,拈花先命酒,钓雪戏投竿,客去鸟声碎,山高屐齿删,不辞松底卧,一任老袁安。
- 七言律诗
- 原 唐 杜甫 和裴迪登蜀州东亭送客逢早梅相忆见寄 东阁官梅动诗兴,还如何逊在扬州,此时对雪遥相忆,送客逢春可自由,幸不折来伤岁暮,若为看去乱乡愁,江边一树垂垂发,朝夕催人自白头。
- 增 李商隐 酬崔八早梅 知访寒梅过野塘,久留金勒为回肠,谢郎衣袖初翻雪,荀令熏炉更换香,何处拂胸资蝶粉,几时涂额藉蜂黄,维摩一室虽多病,亦要天花作道场。
- 原 罗隐 梅 吴王醉处十馀里,照夜拂衣今正繁,经雨不随山鸟散,倚风如共路人言,愁怜粉艳飘歌席,静爱寒香扑酒尊,欲寄所思无好信,为君惆怅又黄昏。
- 增 崔鲁 梅 含情含态一枝枝,斜压渔家短短篱,惹袖尚怜香半日,向人如诉雨多时,初开偏称雕梁画,未落先愁玉笛吹,行客见来无去意,解帆烟浦为题诗。
- 原 宋 林逋 山园小梅 众芳摇落独暄妍,占尽风情向小园,疏影横斜水清浅,暗香浮动月黄昏,霜禽欲下先偷眼,粉蝶如知合断魂,幸有微吟可相狎,不须檀板共金樽。
- 增 林逋 山园小梅 剪绡零碎点酥乾,向背稀稠画亦难,日薄纵甘春至晚,霜深应怯夜来寒,澄鲜祗共邻僧惜,冷落犹嫌俗客看,忆著江南旧行路,酒旗斜拂堕吟鞍。
- 又咏小梅 数年闲作园林主,未有新诗到小梅,摘索又开三两朵,团栾空绕百千回,荒邻独映山初静,晚景相禁雪欲来,寄语清香少愁结,为君吟罢一衔杯。
- 梅花 小园烟景正凄迷,阵阵寒香压麝脐,池水倒窥疏影动,屋檐斜入一枝低,画名空向闲时看,诗客休徵故事题,惭愧黄鹂与蝴蝶,袛知春色在桃溪。
- 孤根何事在柴荆,村色仍将腊候并,横隔片烟争向静,半黏残雪不胜清,等閒题咏谁为愧,子细相看似有情,搔首寿阳千载后,可堪青草杂芳英。
- 赵抃 素芳亭赏梅花 素萼清香并酒卮,主人勤意嘱留诗,为逢蜀国新开日,𨚫忆江南旧赏时,春早未通桃李信,腊残都放雪霜姿,先公旧植亭栏外,肯构重来见本枝。
- 王安石 梅花 汉宫娇额半涂黄,粉色凌寒透薄妆,好借月魂来映烛,恐随春梦去飞扬,风亭把盏酬孤艳,雪径回舆认暗香,不为调羹应结子,直须留此占年芳。
- 结子非贪鼎鼐尝,偶先红杏占年芳,从教腊雪埋藏骨,𨚫怕春风漏泄香,不御铅华知国色,祗裁云缕想仙裳,少陵为尔牵诗兴,可是无心赋海棠。
- 浅浅池塘短短墙,年年为尔惜流芳,向人自有无言意,倾国天教抵死香,须袅黄金危欲堕,蒂团红蜡巧能装,婵娟一种如冰雪,依倚春风笑野棠。
- 陈师道 梅花 百卉前头第一芳,低临粉水浸寒光,卷帘初认云犹冻,逆鼻浑疑雪亦香,鼎实自期终有待,天真不假更匀装,江南望断无来使,且伴诗翁入醉乡。
- 刘子翚 梅花 玉骨绡裳韵太孤,天教飞雪伴清癯,林寒疏蕊半开落,野回暗香疑有无,庾岭风光仍似旧,汉宫铅粉莫相污,惊心不必伤空树,一白流空春便徂。
- 朱熹 前村 玉立寒烟寂寞滨,仙姿潇洒净无尘,千林摇落今如许,一树横斜独可人,真与雪霜娱晚景,任从桃柳殿残春,绿阴青子明年事,众口惊嗟鼎味新。
- 次韵早梅 可爱红芳爱素芳,多情珍重老刘郎,疏英的皪尊中影,微月黄昏句里香,胸次自怜真玉雪,人间何处有冰霜,巡檐说尽心期事,肯醉家人锦瑟傍。
- 原 陆游 梅花 家是江南友是兰,水边月底怯新寒,画图省识惊春早,玉笛孤吹怨夜残,冷淡合教闲处著,清癯难遣俗人看,相逢剩作樽前恨,索笑情怀老渐阑。
- 月地云阶暗断肠,知心谁解赏孤芳,相逢只怪影亦好,归去始惊身染香,渡口耐寒窥净绿,桥边凝怨立昏黄,与卿俱是江南客,剩欲樽前说故乡。
- 增 陆游 十二月初一日得梅一枝绝奇戏作长句 高标已压万花群,尚恐娇春习气存,月兔捣霜供换骨,湘娥鼓瑟为招魂,孤城小驿初飞雪,断角残钟半掩门,尽意端相终有恨,夜寒皴玉倩谁温。
- 浣花赏梅 老子人间自在身,插梅不惜损乌巾,春回积雪层冰里,香动荒山野水滨,带月一枝低弄影,背风千片远随人,石家楼上贪吹笛,肯放朝朝玉树新。
- 山亭观梅 与梅岁岁有幽期,忘𨚫如今两鬓丝,乘淡月时和雪看,斸苍苔地带花移,先春瘦损应多恨,静夜香来更一奇,醉倒栏边君勿笑,明朝红萼缀空枝。
- 射的山观梅 凌厉冰霜节愈坚,人间乃有此癯仙,坐收国士无双价,独立东皇太乙前,此去幽寻应尽日,向来别恨动经年,花中竟是谁流辈,欲许芳兰恐未然。
- 杨万里 普明寺见梅 城中忙失探梅期,初见僧窗一两枝,犹喜相看那恨晚,故应更好半开时,今冬不雪何关事,作伴孤芳𨚫欠伊,月落山空正幽独,慰存无酒且新诗。
- 梅花下小饮 今年春在腊前回,怪底空山早见梅,数点有情吹面过,一花无赖背人开,为携竹叶浇琼树,旋折冰葩浸玉杯,近节雨晴谁料得,明朝无兴也重来。
- 徐玑 梅花 是谁曾种白玻璃,夐绝寒荒一点奇,不厌陇头千万树,最怜窗下两三枝,幽深真是离骚句,枯健犹如贾岛诗,吟到月斜浑未已,萧萧𩬆影有风吹。
- 梅坡 浅水低坡几树苔,冷光摇动玉尘埃,横斜直似安排得,古怪多应折损来,洁白要从侵夜看,飘零𨚫是被春催,閒行立断清风影,一片飞香落酒杯。
- 刘克庄 落梅 一片能教一断肠,可堪平砌更堆墙,飘如迁客来过岭,坠似骚人去赴湘,乱点莓苔多莫数,偶粘衣袖久仍香,东风谬掌花权柄,𨚫忌孤高不主张。
- 昨夜尖风几阵寒,心知清物久留难,枝疏似被金刀剪,片细疑经玉杵残,痛叱山童持帚去,苛留野客坐苔看,月中徒倚凭空树,也胜吴儿赏牡丹。
- 裘万顷 次洪内相梅亭 人间多是梅开后,旋踵东篱事故常,那得红帘捲朱户,细看素质傲清霜,一生寄兴云山外,几度搔头江路傍,咫尺名园身未到,夜窗羞对返魂香。
- 次王成之韵咏梅 谁遣冰魂照夕阳,摇摇一任北风凉,眼前共有几多蕊,鼻观胡为如此香,佳实会须归列鼎,孤标已自压群芳,濡毫我欲从君赋,未害平生铁石肠。
- 戴复古 梅 孤标粲粲压群葩,独占春风管岁华,几树参差江上路,数枝装点野人家,冰池照眼何须月,雪岸闻香不见花,绝似林间隐君子,自从幽处作生涯。
- 灵洲梅花 穿林傍水几平章,合有春风到草堂,自入冬来多是暖,无寻花处只闻香,枝南枝北一轮月,山后山前两屐霜,直看过年开未了,醉吟且放老夫狂。
- 林景熙 渔舍观梅 冷云漠漠护篱阴,潇洒苔枝出竹林,影落寒矶和雪钓,香浮老瓮带春斟,几凭水驿传芳信,祗许沙鸥识素心,回首西湖千树远,扁舟寂寞梦中寻。
- 金 刘著文季侍郎得绿萼香梅子文待制有诗辄亦同赋 一枝绿萼冠群芳,潇洒犹疑楚岸傍,香骨瘦来冰蕊细,梦魂清处月波凉,赓酬便合成千首,醒醉宁须计百觞,横玉叫云吹不尽,只教今古洗离肠。
- 刘迎 梅花 谁道江梅驿信迟,碧琅玕里见横枝,为寻疏影暗香处,独立嫩寒清晓时,嚼蕊不妨浮白饮,认桃休赋比红诗,平生东阁风流在,何逊而今鬓欲丝。
- 周昂 和路宣叔梅 月底明肌粲寿阳,道人呼入竹西堂,安排腊味千钟酒,消破春风万斛香,花鸟有情应见惜,蛾眉倾国故难藏,西湖骨朽东坡远,又为君诗恼一场。
- 李献能 上清宫梅 压住卢家白玉堂,琳宫潇洒占年芳,光生琪树风霜古,影占银潢月露凉,物外根株本仙种,世间红紫避严妆,遨头词伯今何逊,一笑诗成字字香。
- 范墀 梅花 春风也自惜流光,只放寒梅一树芳,玉粉更装前夜雪,口脂犹注昔年香,江湖昨梦同谁寄,诗酒风流岂易忘,东阁何郎未全老,花枝休笑鬓丝长。
- 元 仇远 梅二首 为怕缁尘著素衣,冻痕封蕊放香迟,月来忽送阑干影,春到不分南北枝,啼梦翠禽依树宿,断魂玉笛隔花吹,从他万片随风去,须有青青叶底时。
- 梦想幽芳无处寻,相逢依旧岁寒心,要看月底玲珑玉,休折枝头蓓蕾金,清晓风霜和艳冷,黄昏庭院觉香深,扬州一树春多少,殢得何郎瘦不禁。
- 刘清叟 梅四首 休说逋仙两句工,冰瓯涤笔别形容,清标骚客风前立,素面仙姝月下逢,山店霜寒香扑马,溪桥水浅影如龙,千枝尽是寒凝结,金鼎无盐味更浓。
- 破荒玉雪粲烟村,倚竹无言独断魂,三弄直须琴对越,一寒安用酒温存,家风巢许堪同社,心事夷齐可共论,应出缤纷几红紫,一枝开处自乾坤。
- 除香除影赋梅花,方许诗中擅作家,怕俗似嫌羔作酒,高人颇称雪煎茶,参横屋角霜初下,人倚阑干月欲斜,夜冷玉肌愁入骨,金壶移入伴窗纱。
- 天花夜半落溪傍,傍有狞然为取将,擎爪仰空呈洁白,掀髯倒地觅昏黄,修鳞月下霜同色,败甲风前雪有香,欲起补之图影看,生愁飞入水中藏。
- 赵文 咏梅 白玉堂前野水滨,何曾荣悴异精神,当于香色外观韵,可怪冰霜里有春,天下无花堪伯仲,江南惟尔不风尘,欲将素玉相推戴,老向山中作素臣。
- 刘秉忠 江边梅树 江边缭绕惜芳丛,绝笔天真在眼中,素艳乍开珠蓓蕾,暗香微度玉玲珑,一枝倒影斜斜月,万树浮光细细风,明日行经山下路,几回特地驻青骢。
- 虞集 谢书巢惠梅花 巢翁远送梅花树,正在东风四日前,红萼无言馀旧雪,白头相见又新年,喜从嘉树来江雨,忆共香粳上海船,春夜不眠宾客醉,只留孤鹤伴清妍。
- 萨都剌 灯夕观梅 翠禽偷梦出南园,绰约冰姿傍绿尊,水镜玉钗浮翠影,风帘银烛照妆痕,粉香微润无人见,素质多寒藉酒温,不似海棠春睡去,西楼月落已黄昏。
- 雅琥 二月梅 去年呵笔赋寒梅,又见仙家二月开,不是东君留客醉,肯教神女逐春回,梨花院落为云妒,柳絮池塘作雪猜,东阁如今清兴减,罗浮谁与寄香来。
- 谢宗可 梅魂 枝南枝北路迢迢,飞入孤山夜寂寥,水月浮香应自返,溪风弄影为谁招,缟衣梦里和愁断,玉笛声中逐恨消,似欠灵均歌楚些,逋仙坟冷草萧萧。
- 水中梅影 澄澄寒碧映冰条,云母屏开见阿娇,春色一枝流不去,雪痕千点浸难消,临风倚槛云鬟湿,带月凌波玉佩摇,最是黄昏堪画处,横斜清浅傍溪桥。
- 蟠梅 萦春绊碧裂苍苔,岁晏寒香宛转来,蛟蛰冻云冰骨瘦,龙眠夜月玉鳞开,风霜气势从千折,铁石心肠亦九回,祗为东君甘自屈,不教枉占百花魁。
- 吴澄 叠叶梅 罗浮梦断杳无踪,冰雪仙姿两两逢,缟袂怯单寒后袭,粉妆嫌薄晓来浓,迎风一笑知颜厚,临水相看见影重,道眼只将平等视,玉环飞燕总天容。
- 叶颙 二月江城见梅 二月江城第一枝,怕寒故故著花迟,不嫌艳杏夭桃俗,甘受狂蜂妒蝶疑,月落西湖惊旧梦,雪消南国忆当时,楼头亦有霜天角,懒对春风暖日吹。
- 僧明本 梅花 见非恍惚梦非神,雪后霜前分外真,疏影暗消三弄月,半联凄断独吟人,岁寒摇落孤根在,江驿荒凉往事尘,碎嚼幽香清可挹,玉奴无复更临春。
- 玉箫起处暗惊神,曲缓瑶台逸韵真,泉石几年云冷鹤,关山万里月愁人,香凝老树调风味,影落寒窗枕隙尘,檀板金樽久岑寂,微吟不减昔时春。
- 白云堆里晓飞神,道骨翛然一太真,古岸埋香多是雪,寒岩欺影四无人,因风寄远愁应老,坐雨辞根恨未尘,剩欲巡檐赋归隐,共君心事答閒春。
- 水中仙子镜中神,夜夜相携入梦真,陇雁哀残埋玉地,朔风吹老弄蟾人,寒添灞上双眉冻,愁压江南几屐尘,雪里不嫌情味苦,一枝占断九州春。
- 横影伶仃似有神,半清浅处独呈真,数枝冲澹晚唐句,一种孤高东晋人,上苑清房谁耐雪,庐山玉峡肯蒙尘,是中天趣那能识,惜被东风漏泄春。
- 眼花落井眩双神,雪步迢迢见欲真,澹墨画图横玉影,黄昏庭院倚阑人,唾绒犹认窗间迹,啼粉空馀镜面尘,消得黄金铸成屋,年年雪里贮芳春。
- 忆昔君平勘卜神,青衣应是日时真,云开巫女多娇面,浴出杨妃一丽人,竹叶杯浮苔砌月,豆荄灰暖纸窗尘,惊春恐落群芳后,先到名园逐上春。
- 明 高启 梅花 琼姿只合在瑶台,谁向江南处处栽,雪满山中高士卧,月明林下美人来,寒依疏影萧萧竹,春掩残香漠漠苔,自去何郎无好咏,东风愁寂几回开。
- 缟袂相逢半是仙,平生水竹有深缘,将疏尚密微经雨,似暗还明远在烟,薄暝山家松树下,嫩寒江店杏花前,秦人若解当时种,不引渔郎入洞天。
- 翠羽惊飞别树头,冷香狼藉倩谁收,骑驴客醉风吹帽,放鹤人归雪满舟,淡月微云皆似梦,空山流水独成愁,几看疏影低回处,只道花神夜出游。
- 断魂祗有月明知,无限春愁在一枝,不共人言惟独笑,忽疑君到正相思,歌残别院烧灯夜,妆罢深宫揽镜时,旧梦已随流水远,山窗聊复伴题诗。
- 李东阳 梅涧 地僻沙寒水更清,老梅偏向涧边横,风吹落瓣仍低陨,石压傍枝𨚫倒生,野鹤对人轻欲舞,蹇驴冲雪瘦能行,山翁只在山中老,看尽春光不入城。
- 原 申时行 梅花 庾岭春姿占早芳,梁园夜色转辉光,毰毸已见花如霰,莹洁还疑玉有香,积处寒侵姑射骨,融来暗洗寿阳妆,此时独对遥相忆,吹笛关山总断肠。
- 张祥鸢 水边梅 花信风娇花事迟,梅花春半未盈枝,暗香稍稍能相𡡾,冷蕊娟娟不自持,影落清池摇水镜,标凝残雪瘦琼姿,细看疑是罗浮夜,月淡参横恼梦思。
- 增 邹之麟 梅花 满天飞雪少人行,野寺东边鹤数声,閒淡可参仁者静,丰神已造圣之清,尝称宫阁曾相见,不道孤山浪有名,欲折一枝供大士,疏篱隔断水盈盈。
- 朱之蕃 梅影 斗帐香浮月欲斜,纵横疏密遍窗纱,恍疑姑射仙姬步,来访西湖处士家,转盼含情仍逞态,全欺琢玉更蒸霞,溪藤点笔留芳韵,书幌银缸不用遮。
- 老梅 空岩曲折挂苍虬,骨干崚嶒韵致幽,闇淡输香宜纸帐,森疏濯影向溪流,懒随艳冶荣千树,独葆清真隐一丘,自有松篁深结契,江天春柳任轻柔。
- 东皇著意布三阳,点缀疏枝弄早芳,刻玉镂冰无俗韵,钩帘汎座有馀香,卧游庾岭云横路,梦到西湖雪映堂,相对倾尊明月上,行吟绕树不知忙。
- 李流芳 梅花下次韵 频年不到此花中,喜见花枝压路通,近坐繁香如殢酒,当杯落瓣尚禁风,朝光已逐轻阴变,晚气遥随积霭空,赢得闲身共欢赏,莫将开谢比飘蓬。
- 出郊看梅 门外春风应候来,扁舟还拟去寻梅,山僧每讶多年别,游侣方欣久客回,草阁一枝先破萼,村园数树已生苔,只今步雪堪乘兴,新酝还期待子开。
- 原 连石器 娇朱浅碧透烟光,瘦倚疏篁出半墙,雅有风情胜桃李,巧含春思避冰霜,融明醉脸笼轻晕,歛掩仙裙蹙嫩黄,日暮风英堕行袂,依稀如著领巾香。
- 王凤雏 由来王氏人多癖,我爱梅花癖最深,新构小楼偏有韵,移来几树欲成阴,村人近解呼梅里,胜客相将拟竹林,莫讶莺啼犹未起,纵然蝶化也相寻。
- 五言排律
- 增 唐 韩愈 春雪间早梅 梅将雪共春,彩艳不相因,逐吹能争密,排枝巧妒新,谁令香满座,独使净无尘,芳意饶呈瑞,寒光助照人,玲珑开已遍,点缀坐来频,那是俱疑似,须知两逼真,荧煌初乱眼,浩荡忽迷神,未许琼华比,从将玉树亲,先期迎献岁,更伴占兹辰,愿得长辉映,轻微敢自珍。
- 庾敬休 赋得春雪映早梅 清晨凝雪彩,新候变庭梅,树爱春荣遍,窗惊曙色催,寒光添素壁,积润履青苔,分明六出瑞,隐映几枝开,闻笛花疑落,挥琴兴转来,曲成非寡和,长咏思悠哉。
- 郑述诚 华林园早梅 晓日东楼路,林端见早梅,独凌寒气发,不逐众花开,素彩风前艳,韶光雪后催,蕊香沾紫陌,枝亚拂青苔,止渴曾为用,和羹旧有才,含情欲攀折,路望几徘徊。
- 元稹 赋得春雪映早梅 飞舞先春雪,因依上早梅,一枝方渐秀,六出已同开,积素光逾密,真花节暗催,抟风飘不散,见晛忽偏摧,郢曲琴空奏,羌音笛自哀,今朝两成咏,翻挟昔人才。
- 宋 梅尧臣 依韵和正仲重台梅花 芳梅何茜茜,素叶吐层层,近腊寒犹劲,先春气已承,冷香传去远,静艳密还增,有意常欺雪,无功合镂冰,早烟笼玉暖,冻雨浴脂凝,汉女新妆薄,燕姬瘦骨棱,压枝唯恐折,簇萼似难胜,神物终来护,江乡未解矜,独奇心岂欲,寄远客何曾,不见黄鹂度,宁防粉蝶凌,月光临更好,溪水照偏能,画轴开云雾,宫刀剪䌽缯,都无笔可衒,莫信巧堪凭,丹杏尘多杂,夭桃俗所称,故林尝渴望,大庾更愁登,重和阳春曲,声辞猥愧仍。
- 司马光 和君贶张氏梅台 京洛春何早,凭高种岭梅,纷披百株密,烂漫一朝开,青女共黏缀,霜娥巧剪裁,昆山雪满谷,蓬渚浪成堆,势拥樽前合,香从席下来,蜺旌羾天起,练甲洗兵回,不使光风散,曾无夜色催,人稠衣馥郁,地狭舞徘徊,民服召公化,时推何逊才,淹留文酒乐,璧月上瑶台。
- 五言绝句
- 御制 咏盆中梅 琼枝遗玉骨,粉蕊趁冰姿,香透芙蓉帐,诗成度御墀。
- 增 唐 王适 江滨梅 忽见寒梅树,开花汉水滨,不知春色早,疑是弄珠人。
- 张籍 梅溪 自爱新梅好,行寻一径斜,不教人埽石,恐损落来花。
- 元稹 赠熊士登 平生本多思,况复老逢春,今日梅花下,他乡值故人。
- 李商隐 忆梅 定定住天涯,依依向物华,寒梅最堪恨,长作去年花。
- 韦处厚 梅溪 夹岸迎清素,交枝漾浅沦,味调方荐实,腊近又先春。
- 李中 梅花 群木方憎雪,开花长在先,流莺与舞蝶,不见许因缘。
- 原 宋 王安石 梅花 墙角数枝梅,凌寒独自开,遥知不是雪,为有暗香来。
- 增 陈与义 梅花 客行满山雪,香处是梅花,丁宁明月夜,记取影横斜。
- 陆游 梅花 山月皓中庭,幽人酒初醒,不是怯清寒,愁蹋梅花影。
- 朱熹 咏梅 独树临孤岸,横枝放浅花,不须烦驿使,正耐雪斜斜。
- 梅岭 梅花破萼时,瘴雨吹成雪,驿使忽相逢,无言似愁绝。
- 早梅 霜风殊未高,杖策荒园里,仙子别经年,相看共惊喜。
- 寒梅 白玉堂前树,风清月影残,无情三弄笛,遥夜不胜寒。
- 疏梅 玉笛未黄昏,冰滩已清浅,疏影不胜妍,愁心为谁远。
- 金 李俊民 咏梅 未报江南信,先开雪里村,要看花上月,立马待黄昏。
- 元 杨维桢 月梅 天上清虚府,人间香影家,阿刚斫桂斧,只合种梅花。
- 张昱 邻墙梅花 腊后春才到,寒香袭素袍,梅花如有意,不在粉墙高。
- 问梅 一种陇头树,东风都合吹,未应造物者,偏在向南枝。
- 六言绝句
- 增 金 元好问 题曹得一扇头 机中秦女仙去,月夜梅花晚开,只见一枝疏影,不知何处香来。
- 元 赵次诚 早梅 江南冬十二月,溪上梅三两花,载取小舟香影,月明自棹回家。
- 杜本 题梅 点点苔枝缀玉,疏疏檀蕊凝香,还记当年月色,箫声暗度宫墙。
- 明 焦竑 灵谷寺梅花坞 山下几家茅屋,村中千树梅花,藉草持壶燕坐,隔林敲石煎茶。
- 薝卜林东短墙,曾开宝地齐梁,初春老树花发,深涧无人自芳。
- 七言绝句
- 御制 懋勤殿古干梅 宫梅先发上林枝,淡白含芳窈窕姿,若待春风吹律暖,影随朝日乐雍熙。
- 原 唐 戎昱 早梅 一树寒梅白玉条,迥临村路傍溪桥,不知近水花先发,疑是经春雪未销。
- 增 白居易 新栽梅 池边新种七株梅,欲到花时点检来,莫怕长洲桃李妒,今年好为使君开。
- 卢中 初识梅花 江北不如南地暖,江南好断北人肠,胭脂桃颊梨花粉,共作寒梅一面妆。
- 刘言史 竹里梅 竹里梅花相并枝,梅花正发竹枝垂,风吹总向竹枝上,直似王家雪下时。
- 王初 春日咏梅花二首 青帝来时值远芳,残花残雪尚交光,隔年拟待春消息,得见春风已断肠。
- 应为阳春信未传,故将青艳属残年,东君欲待寻佳约,剩寄衣香与粉绵。
- 来鹏 梅花 枝枝倚槛照池冰,粉薄香残恨不胜,占得早芳何所利,与他霜雪助威棱。
- 韦庄 春陌 满街芳草卓香车,仙子门前白日斜,肠断东风各回首,一枝春雪冻梅花。
- 罗隐 梅花 繁如瑞雪压枝开,越岭吴溪免用栽,𨚫是五侯家未识,春风不放过江来。
- 崔道融 梅 溪上寒梅初发枝,夜来霜月透芳菲,清光寂寞思无尽,应待琴尊与解围。
- 对早梅寄友人 忆得去年有遗恨,花前未醉到无花,清芳一夜月通白,先脱寒衣送酒家。
- 宋 范仲淹 梅花 萧条腊后复春前,雪压霜欺未放妍,昨日倚阑枝上看,似留芳意入新年。
- 蔡襄 十一月后庭梅花盛开二首 迎腊梅花无数开,旋看飞片点青苔,幽香粉艳谁人见,时有山禽入树来。
- 日暖香繁已盛开,开时曾绕百千回,春风岂是多情思,相伴花前去又来。
- 梅尧臣 京师逢卖梅花五首 此土只知看杏蕊,大梁亦复卖梅花,此心还似庾开府,不惜金钱买取誇。
- 驿使前时走马回,北人初识越人梅,清香莫把荼蘼比,只欠溪头月下杯。
- 忆在鄱君旧国傍,马穿脩竹忽闻香,偶将眼趁蝴蝶去,隔水深深几树芳。
- 曾见竹篱和树夹,高枝斜引过柴扉,对门独木危桥上,少妇髻鬟犹戴归。
- 此去吾乡二千里,不看素萼两三年,移根种子谁辛苦,上苑偷来直几钱。
- 依韵和吴正仲屯田重台梅花诗 桃花已满秦人洞,杏树犹存董奉祠,莫怪寒梅独多叶,只缘乐府有新诗。
- 司马光 梅花半开 帝乡春色岭头梅,高压年华犯雪开,正与嘉宾思共醉,不须芳物重相催。
- 王安石 梅 华发寻香始见梅,一枝临路雪培堆,凤城南陌他年忆,杳杳难随驿使来。
- 苏轼 梅 春来幽谷水潺潺,的皪梅花草棘间,一夜东风吹石裂,半随飞雪渡关山。
- 何人把酒慰深幽,开自无聊落更愁,幸有清溪三百曲,不辞相送到黄州。
- 次韵杨公济奉议梅花 梅梢春色弄微和,作意南枝剪刻多,月黑林间逢缟袂,霸陵醉尉误谁何。
- 相逢月下是瑶台,藉草清樽连夜开,明日酒醒应满地,空令饥鹤啄莓苔。
- 绿发寻春湖畔回,万松岭上一枝开,而今纵老霜根在,得见刘郎又独来。
- 月地云阶漫一樽,玉奴终不负东昏,临春结绮荒荆棘,谁信幽香是返魂。
- 日出冰壶散水花,野梅官柳渐欹斜,西郊欲就诗人饮,黄四娘东子美家。
- 君知早落坐先开,莫著新诗句句催,岭北霜枝最多思,忍寒留待使君来。
- 冰盘未荐含酸子,雪岭先看耐冻枝,应笑春风木芍药,丰肌弱骨要人医。
- 寒雀喧喧冻不飞,绕林空啅未开枝,多情好与风流伴,不到双双燕语时。
- 鲛绡剪碎玉簪轻,檀晕妆成雪月明,肯伴老人春一醉,悬知欲落更多情。
- 缟裙练帨玉川家,肝胆清新冷不邪,秾李争春犹办此,更教踏雪看梅花。
- 再和杨公济梅花韵 一枝风物便清和,看尽千林未觉多,结习已空从著袂,不须天女问云何。
- 天教桃李作舆台,故遣寒梅第一开,凭仗幽人收艾纳,国香和雨入青苔。
- 白发思家万里回,小轩临木为花开,故应剩作诗千首,知是多情得得来。
- 人去残英满酒樽,不堪细雨湿黄昏,夜寒那得穿花蝶,知是风流楚客魂。
- 春入西湖到处花,裙腰芳草抱山斜,盈盈解佩临烟浦,脉脉当垆傍酒家。
- 莫向霜晨怨未开,白头朝夕自相催,斩新一朵含风露,恰似西厢待月来。
- 洗尽铅华见雪肌,要将真色斗生枝,檀心已作龙涎吐,玉颊何劳獭髓医。
- 湖面初惊片片飞,樽前吹折最繁枝,何人会得春风意,怕见黄梅雨细时。
- 长恨漫天柳絮轻,只将飞舞占清明,寒梅似与春相避,未解无私造物情。
- 北客南来岂是家,醉看参月半横斜,他年欲识吴姬面,秉烛三更对此花。
- 曾巩 忆越中梅 浣纱亭北小山梅,兰渚移来手自栽,今日旧林冰雪地,冷香幽艳向谁开。
- 陈与义 水墨梅 巧画无盐丑不除,此花风韵更清殊,从教变白能为墨,桃李依然是仆奴。
- 粲粲江南万玉妃,别来几度见春归,相逢京洛浑依旧,惟恨缁尘染素衣。
- 自读西湖处士诗,年年临水看幽姿,晴窗画出横斜影,绝胜前村夜雪时。
- 唐庚 春日杂兴 爱梅长恐著花迟,日祷东风莫后期,及得见梅还冷淡,东风全在小桃枝。
- 孙觌 梅花 北风剪水玉花飞,翠袖凌寒不自持,脉脉含情无一语,水边篱落立多时。
- 纤纤萝蔓牵茅屋,细细苔花点石缸,要断酒醒山月吐,一枝疏影卧东窗。
- 范成大 梅为雪所禁 冻蕊粘枝瘦欲乾,新年犹未有春看,雪花祗欲欺红紫,不道梅花也怕寒。
- 雨后排岸司报梅开 雨入南枝玉蕊皴,合江云冷冻芳尘,司花好事相邀勒,不著笙歌不肯春。
- 原 陆游 梅花 幽香淡淡影疏疏,雪虐风饕只自如,正是花中巢许辈,人间富贵不关渠。
- 闻道梅花坼晓风,雪堆遍满四山中,何方可化身千亿,一树梅前一放翁。
- 增 陆游 梅花 乱篸桐帽花如雪,斜挂驴鞍酒满壶,安得丹青如顾陆,凭渠画我夜归图。
- 江上寻梅 小园风月不多宽,一树梅花开未残,剥啄敲门嫌特地,缓拖藤杖隔篱看。
- 钟残小院欲消魂,漠漠幽香伴月痕,江上人家应胜此,明朝更出小南门。
- 折梅花 折得梅花愧满颜,文书堆案正如山,输君一觉翛然梦,长在清泉白石间。
- 湖上梅花手自移,小桥风月最相宜,主人岁岁常为客,莫怪幽香怨不知。
- 梅花 当年走马锦城西,曾为梅花醉似泥,二十里中香不断,青阳宫到浣花溪。
- 观梅 春暖山中云作堆,放翁艇子出寻梅,不须问信道傍叟,但觅梅花多处来。
- 雪后寻梅 双鹊飞来噪午晴,一枝梅影向窗横,幽人宿醉閒欹枕,不待闻香已解酲。
- 竹篱曲曲水边村,月淡霜清欲断魂,商约前身是飞燕,玉肌无粟立黄昏。
- 朱熹 墨梅 梦里清江醉墨香,蕊寒枝瘦凛冰霜,如今白黑浑休问,且作人间时世装。
- 梅花 幽壑潺湲小水通,茅茨烟雨竹篱空,梅花乱发篱边树,似倚寒枝恨朔风。
- 杨万里 池亭双树梅花 开尽梅花半欲残,两枝晴雪作双寒,团栾绕树元无见,只合池亭隔水看。
- 南斋梅花 朝来早起挂南窗,要看梅花试晓妆,两树相挨前后发,老夫一月不烧香。
- 瓶里梅花 胆样银瓶玉样梅,北枝折得未全开,为怜落莫空山里,唤入诗人几案来。
- 雪冻霜封稍欲残,殷勤折向坐中看,绮窗深闭珠帘密,不遣花梢半点寒。
- 探梅 山间幽步不胜奇,正是深寒浅暮时,一树梅花开一朵,恼人偏在最高枝。
- 西归见梅 官路桐江西复西,野梅千树压疏篱,昨来都下筠篮底,三百青钱买一枝。
- 梅影上有寒雀来往 梅花寒雀不须摹,日影描窗作画图,寒雀解飞花解舞,君看此画古今无。
- 昌英知县叔作岁坐上赋瓶里梅花时坐上九人 销冰作水旋成家,犹似江头竹外斜,试问坐中还几客,九人而已更梅花。
- 庆长叔招饮花下 长廊尽处绕梅行,过尽风声得雪声,醉里不愁飘湿面,自舒翠袖点琼英。
- 道傍梅花 一行谁栽十里梅,下临溪水恰齐开,此行便是无官事,只为梅花也合来。
- 吴龙翰 久客买舟西还 万里烟波兴渺然,愁心系住灞桥边,归装诗少不成载,自折梅花凑满船。
- 水边早梅 数花黯淡带寒烟,漏泄春光矮屋边,会被清池写疏影,一枝分作两枝妍。
- 宋伯仁 兀坐 对坐清清一穗香,悄无人语日偏长,砚盘数点梅花片,暗引游蜂度粉墙。
- 谢枋得 武夷山中 十年无梦得还家,独立青峰野水涯,天地寂寥山雨歇,几生修得到梅花。
- 方逢辰 题吴氏梅堂 闻君家在雪边住,靠尽阑干索尽诗,只怕梅花应冷笑,清香元不要人知。
- 元吉 夜坐 森森夜气落寒櫩,閒把离骚酒正酣,忽忆梅花不成语,梦中风雪在江南。
- 赵信庵 梅花 夜深梅印横窗月,纸帐魂清梦亦香,莫谓道人无一事,也随疏影伴寒光。
- 金 刘仲尹 窗外梅蕾 细蕾初看柳麦肥,春风得得绕窗扉,道人方作玉溪梦,石坞竹桥风雪飞。
- 墨梅 生憎施粉与施朱,换骨玄都亦自殊,疏影冷香题不到,梦惊烟雨暗西湖。
- 史学 晚梅 孤根春半恰春回,刚逐夭桃艳杏开,蝶子蜂儿应有语。东风元不为渠来。
- 杨邦基 墨梅 粉蝶如知合断魂,啼妆先自怨黄昏,华光笔底春风老,寂寞岭南烟雨痕。
- 李俊民 梅 朝来一雪羃晴沙,行到前村始见花,驿使便将春色去,暗香今夜落谁家。
- 冯子振 咏绿萼 蕊珠宫里小仙娃,暂别椒房柳翠华,底事尘缘犹未断,谪来人世列名花。
- 段克己 忆梅 姑射仙人冰雪肤,昔年伴我向西湖,别来几度春风换,标格而今似旧无。
- 梦梅 天仙邀我醉瑶台,春向飞琼笑里回,为报梨花缘已断,休将云雨下山来。
- 寻梅 风流谁似李三郎,不记仙姿委路傍,天上人间无觅处,风流罗羃只闻香。
- 探梅 虢国夫人约素身,不教脂粉涴天真,一班曾向春前见,颜色如今更可人。
- 乞梅 寄语诗人林隐君,水西千树要平分,玉颜绛领堪娱老,御史何劳觅紫云。
- 折梅 白玉堂深夜色寒,玉儿和月倚蓬山,高情不似章台柳,也许馀人取次攀。
- 嗅梅 手撚冰蕤步月华,暗香先已透垂瓜,寿阳毕竟无才思,但卧含章拂落花。
- 浸梅 玉骨浑将山麝薰,冰肌得水更精神,凌波微步东风软,羞杀当年洛浦人。
- 浴梅 脉脉晴天翠幕张,玉环月底按霓裳,𨚫嫌尘污香罗袜,故著温泉为洗妆。
- 惜梅 窈窕银屏掩画堂,为嫌玉瘦怯昏黄,落英犹可为香爇,不学翾风老退房。
- 段成己 乘兴杖屦山麓值梅始华徘徊久之因折数枝置几侧灯下漫成二首 戏蝶游蜂总未知,小窗低亚两三枝,夜阑灯下横疏影,浑似西湖月上时。
- 幽香不许俗人知,才是东风第一枝,误认文君新睡起,读书窗下立多时。
- 忆梅 初谒琼浆记昔年,迎门一笑想嫣然,夜来雪暗前村路,恨满东风意不传。
- 梦梅 神女尘缘久未忘,飘然随月到高唐,欢情未接还惊觉,云雨阳台空断肠。
- 寻梅 玉想形容霞想裾,云英自与世姬殊,几年来往蓝桥路,捣尽玄霜得见无。
- 探梅 未尝亲到谢家堂,风韵何由识谢娘,说与选花场上客,须知林下胜闺房。
- 乞梅 漏泄春光洛水傍,紫云名字袭人香,可能惠我黄昏伴,休笑分司御史狂。
- 嗅梅 玉骨那堪瘴雾伤,好将经卷伴南荒,坡仙鼻孔清如水,老觉朝云道气长。
- 浸梅 洛浦飘飖信有神,凌波忽睹一枝春,摩挲老眼看微步,旎旎香生罗袜尘。
- 浴梅 洗尽铅华见玉环,肌肤冰雪照人寒,临风脉脉娇无力,轻裛香罗半未乾。
- 惜梅 襟袂翛然风味酸,北人谁识蔡姬贤,可怜抛𨚫清伊月,埋没边沙二十年。
- 元 赵孟頫 梅花 潇洒江梅似玉人,倚风无语澹生春,曲中桃叶元非侣,梦里梨花恐未真。
- 许桢 月下观梅 老树清溪映白沙,可人竹外一枝斜,黄昏信步前村去,香到松林卖酒家。
- 虞集 留宿上方观 灯前自了读残经,风入疏帘月入棂,坐到夜深谁是伴,数枝梅萼一铜瓶。
- 洪希文 二月梅花 夺得冰姿过岁华,远离尘垢迥堪誇,即今年少多脂粉,只恐春光不称花。
- 黄镇成 梅花 吟遍萧疏霜后村,江头千树欲黄昏,等閒又被春风觉,添得寒梢月一痕。
- 王冕 墨梅 我家洗砚池边树,朵朵花开淡墨痕,不要人誇好颜色,只留清气满乾坤。
- 梅花六首 月明海底夜无烟,恰似西湖雪后天,清气逼人禁不得,玉箫吹上大楼船。
- 海云初破月团团,独鹤归来夜未阑,一片笙歌湖水上,玉妃无语倚阑干。
- 三月东风吹雪消,湖南山色翠如浇,一声羌管无人见,无数梅花落野桥。
- 和靖门前雪作堆,多年积得满身苔,疏花个个团冰雪,羌笛吹他不下来。
- 马迹山前万树梅,千花万花如雪开,满载扬州秋露白,玉箫吹过太湖来。
- 断云流水孤山路,看得春风几树花,骑马归来城郭是,月明箫管起谁家。
- 刘永之 题墨梅二首 茅屋苍苔野水滨,岁寒冰雪久相亲,江湖后夜扁舟梦,犹记尊前对玉人。
- 仙馆曾逢玉带姿,梦中要作晓寒词,于今相对情如水,唯有清霜绕鬓丝。
- 贡性之 梅 眼中谁识岁寒交,只有梅花伴寂寥,明月满天天似水,酒醒听彻玉人箫。
- 丁鹤年 题梅花 池馆春深看牡丹,五陵车马隘长安,谁知凛凛冰霜际,𨚫是梅花守岁寒。
- 顾瑛 新安梅 宝地生春玉气新,苔烟如雾翠光匀,山僧分得维摩供,三素云中别有春。
- 僧明本 评梅 月旦花前岂乏人,风霜齿颊带阳春,江南野史馀芳论,绝世清如古逸民。
- 剪梅 破玉并刀试手温,香凝双股断芳魂,花随燕尾轻分去,不带春风爪甲痕。
- 苔梅 古貌苍然鹤膝枝,唾花生晕护春机,玉堂试看青袍客,莫忘江南有白衣。
- 月梅 数枝姑射斗婵娟,疏影分明不夜天,散𨚫广寒宫里桂,春光长满玉堂前。
- 风梅 花间少女剪春寒,粲粲霓裳舞队仙,月夜遥看环佩冷,莫教吹落玉花钿。
- 烟梅 梦隔梨云近晓天,苔枝浮翠逗春寒,不嫌玉质笼轻素,留与诗人冷澹看。
- 疏梅 依稀残雪浸寒波,桃李漫山奈俗何,潇洒最宜三二点,好花清影不须多。
- 隔帘梅 庭花映箔眩吟眸,一片湘云锁莫愁,风卷黄昏疏影动,珊瑚枝上月如钩。
- 纸帐梅 春融剡雪道人家,素幅凝香四面遮,明月满床清梦觉,白云堆里见疏花。
- 明 卓敬 栽梅 风流东阁题诗客,潇洒西湖处士家,雪冷江深无梦到,自锄明月种梅花。
- 李东阳 泥金梅 梨花如雪柳如金,俗眼犹将较浅深,争似能黄更能白,两般颜色一般心。
- 原 罗伦 禁中梅花 一段清香蔼禁闱,几枝疏影照寒辉,玉堂不让孤山趣,雪骨冰肌对紫薇。
- 王世贞 空庭一树影横斜,玉瘦香寒领岁华,解道广平心似铁,古来先已赋梅花。
- 张新 腊破春从碧海回,人人争爱说花魁,如何费尽平章力,不道人间有绿梅。
- 宋 王菉猗 不受尘埃半点侵,竹篱茅舍自甘心,只因误识林和靖,惹得诗人说到今。
- 刘文光 玉手纤纤捧玉杯,仙郎南去几时回,天涯到处生芳草,须记凌寒雪里梅。
- 陈继儒 梅 村边杨柳已拖黄,一路云深旧讲堂,偶向梅花村里度,芒鞋到处雪痕香。
- 诗散句
- 增 唐 李白 送君游梅湖,应见梅花发,有使寄我来,无令红芳歇。
- 宋 韩驹 空山有美人,寒林弄孤芳,晓分天女白,夜夺嫦娥光。
- 谢逸 梅清不受尘,日净本无垢,微风更解事,排遣香入牖。
- 曾巩 海边憔悴多情客,想见一枝寒玉色,愿君攀折赠馀香,勿使随风自狼籍。
- 周必大 忽逢绿衣鬓如云,歌舞醉人睡昏昏,觉来但有风相袭,梦断初无香返魂。
- 陆游 冰崖雪谷木未芽,造物破荒开此花,神全形枯近有道,意庄色正知无邪。
- 元 僧明本 荒溪独照山初静,寒影相持雪亦尘,每惜半檐风露重,起披玉毳伴琼春。
- 梁 元帝 早烟笼玉暖,冻雨浴时凝。
- 何逊 衔霜当路发,映雪拟寒开。
- 唐 李商隐 匝路亭亭艳,非时裛裛香。
- 温庭皓 雪繁莺不识,风袅蝶空回。
- 宋 司马光 色如虚室白,香似玉人清。
- 刘敞 侠骨香经浴,冰肤冷照邻。
- 晁冲之 影寒垂积雪,枝薄带春冰。
- 杨万里 花明不是月,夜静偶闻香。
- 雾质云为屋,琼肤玉作囊。
- 元 许有壬 晚香传远树,春雪避南枝。
- 乃贤 夜深怜雪落,香动觉春回
- 唐 杜甫 巡檐索共梅花笑,冷蕊疏枝半不禁。
- 韩愈 相思一夜梅花发,忽到窗前疑是君。
- 韩偓 风虽狂暴翻添思,雪欲侵陵更助香。
- 崔鲁 强半瘦因前夜雪,数枝愁向晚来天。
- 宋 王禹偁 风月精神珠玉骨,冰雪簪珥琼瑶珰。
- 邵雍 角中飘去凄于骨,笛里拈来妙入神。
- 司马光 台前日暖分三色,林下风清共一香。
- 原 王安石 额黄映日明飞燕,肌粉含风冷太真。
- 增 石延年 月中欲与人争瘦,雪后偷凭笛诉寒。
- 苏轼 数枝残绿风吹尽,一点芳心雀啅开。
- 舒亶 短笛楼头三弄夜,前村雪里一枝春。
- 张耒 月娥服御无非素,玉女精神不尚妆。
- 陈克 愁眼不供千树雪,醉头犹柰一枝春。
- 王十朋 仙客风中飘素袂,玉妃月下试新妆。
- 陆游 浅寒篱落清霜后,疏影池塘淡月中。
- 梅瘦有情横淡月,云轻无力护清霜。
- 朱熹 美人邂逅一笑粲,倒影的皪疏枝横。
- 故山风雪深寒夜,只有梅花独自香。
- 杨万里 寒入玉衣灯下薄,春撩雪骨酒边香。
- 徐玑 石畔长来枝易老,竹间瘦得萼全清。
- 戴复古 蜂黄涂额半含蕊,鹤膝翘空疏带花。
- 秦敏 徐妃半面粉包萼,荀令一炉香袅枝。
- 赵正泓 收回疏影月初坠,约住寒香雪正深。
- 陆苍三 写真妙绝横窗影,傲骨清香透水枝。
- 刘翰 小窗细嚼梅花蕊,吐出新诗字字香。
- 䆁道潜 一树轻明侵晚岸,数枝清瘦映疏篱。
- 惠洪 梢横波面月摇影,花落樽前酒带香。
- 元 谢宗可 钟残角断愁多少,月落参横梦有无。
- 杨维桢 万花敢向雪中出,一树独先天下春。
- 叶颙 一径梅香云满地,半窗花影月笼纱。
- 僧明本 半床素被铺寒玉,一幅生绡画美人。
- 斜照𥦗纱斜照水,半随风信半随尘。
- 梁 简文帝 风吹梅蕊香。
- 唐 李白 林香雨落梅。
- 杜甫 雪片丛梅发。
- 元稹 露梅飘暗香。
- 宋 苏轼 梅雪耿黄昏。
- 陈师道 梅寒酿雪花。
- 陆游 梅花无赖香。
- 疏梅画作屏。
- 毕仲游 梅花万里春。
- 朱熹 梅疏𨚫耐寒。
- 元 张伯淳 冬深梅不寒。
- 黄庚 梅瘦似诗人。
- 唐 杜审言 梅花落处疑残雪。
- 杜甫 山意冲寒欲放梅。
- 宋 陆游 江北江南万树梅。
- 春近野梅香欲动。
- 穿帘细细野梅香。
- 断桥烟雨梅花瘦。
- 梅花忽报一枝春。
- 落梅黏袖上渔舟。
- 金 冯子翼 酿梅天气不多寒。
- 李俊民 一枝潇洒陇头香。
- 元 赵孟頫 梅花庭院雪飘香。
- 陈樵 春回陇首梅先觉。
- 谢宗可 高卧梅花月半床。
梅花三
- 集藻
- 词
- 增 宋 王十朋 点绛唇 雪径深深,北枝贪睡南枝醒,暗香疏影,孤压群芳顶。 玉艳冰姿,妆点园林景,凭栏咏,月明溪静,忆昔林和靖。
- 王藻 霜天晓角 疏明瘦直,不受东皇识,留取伴春应肯,万红里,怎著得。 夜色,何处笛,晓寒无奈力,若在寿阳宫殿,一点点,有人惜。
- 萧泰来 霜天晓角 千霜万雪,受尽寒磨折,赖是生来瘦硬,浑不怕,角吹彻。 清绝,影也别,知心惟有月,元没春风情性,如何共,海棠说。
- 林逋 霜天晓角 冰清霜结,昨夜梅花发,甚处玉龙三弄,声摇动,枝头月。 梦绝,金兽热,晓寒兰烬灭,要捲珠帘清赏,且莫扫,阶前雪。
- 楼槃 霜天晓角 月淡风轻,黄昏未是清,吟到十分清处,也不啻,二三更。 晓钟,天未明,晓霜人未行,只有城头残角,说得尽,我平生。
- 又 剪雪裁冰,有人嫌太清,又有人嫌太瘦,都不是,我知音。 谁是我知音,孤山人姓林,一自西湖别后,辜负我,到如今。
- 苏轼 菩萨蛮 湿云不动溪桥冷,嫩寒初透东风影,桥下水声长,一枝和月香。 人怜花似旧,花比人应瘦,莫凭小栏干,夜深花正寒。
- 又 回文 雪花飞暖融香颊,颊香融暖飞花雪,欺雪任单衣,衣单任雪欺。 别时梅子结,结子梅时别,归不恨开迟,迟开恨不归。
- 贺铸 减字木兰花 簪花照镜,客鬓萧萧都不准,拟倩东君,化作尊前入梦云。 风香月影,信是瑶台清夜永,深闭重门,牵绊刘郎别后魂。
- 周邦彦 采桑子 肌肤绰约真仙子,来伴冰霜,洗尽铅黄,素面初无一点妆。 寻花不用持银烛,暗里闻香,零落池塘,分付馀妍与寿阳。
- 向子諲 卜算子 竹里一枝梅,雨洗娟娟静,疑是佳人日暮来,绰约风前影。 新恨有谁知,往事那能省,梦绕阳台寂寞回,沾袖馀香冷。
- 朱雍 好事近 春色为谁来,枝上半留残雪,恰近小园香径,对霜林寒月。 危栏凄断笛声长,吹到偏呜咽,最好短亭归路,有行人先折。
- 金 李俊民 谒金门 金的皪,犹𢃄枝头寒色,休道北人浑未识,自然梅有格。 初见花时摘索,再见花时狼籍,诗句眼前拈不出,恼人楼上笛。
- 又 频点捡,依旧雪肌清减,似恨海东花使滥,不教么凤探。 休笑诗人冷淡,道尽影疏香暗,桃杏虽然无藻鉴,承当应不敢。
- 又 全不让,占了百花头上,没个知音人共赏,陶潜无处望。 也有江湖酒量,也有风骚诗将,休道花前无伎俩,疏狂些子放。
- 又 偷造化,秀出含章檐下,为问花中谁可嫁,海棠开已罢。 占了十分闲雅,占了十分潇洒,若使画工能此画,九方皋相马。
- 又 花谱内,莫作等閒看待,斗草吴王无可对,有他西子在。 好在一枝竹外,影也教人堪爱,未免世间儿女态,折来头上戴。
- 又 春一半,留与大家同看,觅个温柔林下伴,北枝犹未暖。 纵有姮娥照管,可惜罗浮梦短,断岭不能遮望眼,几时魂却返。
- 又 多少恨,不见旧时风韵,浪蕊浮花都懒问,江头春有信。 誇甚寿阳妆镜,说甚扬州诗兴,云去月来堪弄影,世间无此景。
- 又 随健步,已过市桥江路,费尽江湖多少句,暗香留不住。 销得黄昏几度,又是天寒日暮,枕上吟魂无著处,化为蝴蝶去。
- 宋 张孝祥 清平乐 吹香嚼蕊,独立东风里,雪冻云娇天似水,羞杀夭桃秾李。 如今见说阑干,不禁月冷风寒,岭上驿程人远,城头戍角声乾。
- 朱敦儒 忆秦娥 霜风急,江南路上梅花白,梅花白,寒溪残月,冷村深雪。 洛阳醉里曾同滴,水西竹外常相忆,常相忆,宝钗双凤,鬓边春色。
- 张孝祥 忆秦娥 梅花发,寒梢挂在瑶台月,瑶台月,和羹心事,履霜时节。 断桥流水声鸣咽,行人立马空愁绝,空愁绝,为谁凝伫,为谁攀折。
- 无名氏 忆少年 疏疏整整,斜斜淡淡,盈盈脉脉,徒怜暗香句,笑梨花颜色。 羁马萧萧行又急,空回首,水寒沙白,天涯倦牢落,忽一声羌笛。
- 苏轼 阮郎归 暗香浮动月黄昏,堂前一树春,东风何事入西邻,儿家常闭门。 雪肌冷,玉容真,香腮粉未匀,折花欲寄陇头人,江南日欲曛。
- 陆游 朝中措 幽姿不入少年场,无语只凄凉,一个飘零身世,十分冷淡心肠。 江头月底,新诗旧梦,孤恨清香,任是春风不管,也曾先识东皇。
- 杨补之 柳梢青 傲雪凌霜,爱他梅蕊,搀借春光,步绕西湖,兴馀东阁,可奈诗肠。 娟娟月转回廊,悄无人处,安排暗香,一夜相思,几枝疏影,落在寒𥦗。
- 又 雪艳烟痕,又要春光,来到芳尊,忆昨年时,月移清影,人立黄昏。 一番幽思谁论,但永夜,空迷梦魂,绕遍江南,缭墙深院,水郭山村。
- 又 月堕霜飞,隔𥦗疏瘦,微见横枝,不道寒香,解随羌管,吹到帘帏。 个中风味谁知,睡乍起,乌云任欹,嚼蕊唼英,浅颦低笑,须半醒时。
- 又 月转墙东,几枝寒影,一点香风,清不成眠,醉凭诗兴,起绕珍丛。 平生袛合情钟,惭老矣,无愁可供,最是难忘,倚楼人在,横笛声中。
- 又 玉骨冰肌,为谁偏好,特地相宜,一段风微,广平休赋,和靖无诗。 绮𥦗睡起春迟,困无力,菱花笑窥,嚼蕊吹香,眉心点字,鬓畔簪时。
- 又 水曲山傍,寒稍冷蕊,隐映脩篁,细细吹香,疏疏沈影,恼乱回肠。 为谁驻马横塘,漫立尽,烟村夕阳,空袅吟鞭,几多诗句,不断思量。
- 苏轼 西江月 玉骨那愁瘴雾,冰肌自有仙风,海仙时遣探芳丛,倒挂绿毛么凤。 素面常嫌粉涴,洗妆不褪唇红,高情已逐晓云空,不与梨花同梦。
- 魏杞 虞美人 冰肤玉面孤山裔,𡧓到人间世,天然不与百花同,却恨无情轻付,与东风。 丽谯三弄江梅晓,立马溪桥小,只应明月最相思,曾见幽香一点,未开时。
- 黄庭坚 虞美人 天涯也有江南信,梅破知春近,夜阑风细得香迟,不道晓来开遍,向南枝。 玉台弄粉花应妒,飘到眉心住,平生个里饮杯深,去国十年老尽,少年心。
- 向子諲 虞美人 江头苦被梅花恼,一夜霜鬓老,谁将冰玉比精神,除是凌风却月,见天真。 情高意远仍多思,只有人相似,满城桃李不能春,独向雪花深处,露花身。
- 范成大 玉楼春 佳人无对甘幽独,竹雨松风相澡浴,山深翠袖自生寒,夜久玉肌元不粟。 却寻千树烟江曲,道骨仙风终绝俗,绛裙缟袂各朝元,只有散香名萼绿。
- 马庄父 玉楼春 南枝又觉芳心动,愁我相思情味重,陇头何处寄将书,香发有时疑是梦。 谁家横笛成三弄,吹倒幽香和梦送,觉来知不是梅花,落寞岁寒谁与共。
- 丘崇 锦帐春 翠竹如屏,浅山如画,小池面,危桥一跨,著棕亭临水,宛然郊野,竹篱茅舍。 好是天寒,倍添妍雅,正雪意,垂垂欲下,更朦胧月影,弄晴初夜,梅花动也。
- 苏轼 南乡子 寒雀满疏篱,争抱寒枝看玉蕤,忽见客来花下坐,惊飞,踏散芳英落酒卮。 痛饮又能诗,坐客无毡醉不知,花谢酒阑春到也,离离,一点微酸已著枝。
- 辛弃疾 临江仙 老去惜花心已懒,爱梅犹绕江村,一枝先破玉溪春,更无花态度,全是雪精神。 胜向空山餐秀色,为渠著句清新,竹根流水带溪云,醉来浑不记,归去月黄昏。
- 刘光祖 江城子 一分雪意却成霜,暮云黄,月微茫,只有梅花,依旧吐幽芳,还喜无边春信至,疏影下,觅浮香。 才情端是紫薇郎,别鸳行,忆宫墙,夜半何为,人与月交相,君合召归吾老矣,月随去,照回廊。
- 高观国 金人捧露盘 念瑶姬,翻瑶佩,下瑶池,冷香梦,吹上南枝,罗浮路杳,忆曾清晚见仙姿,天寒翠袖,可怜是,倚竹依依。 溪痕浅,云痕冻,月痕淡,粉痕微,江头怨,一笛休吹,芳香待寄,玉堂烟驿雨凄迷,新愁万斛,为春瘦,却怕春知。
- 朱敦儒 蓦山溪 玉真姊妹,只这梅花是,乘醉下瑶台,粉燕脂,何曾梳洗,冰姿素艳,压群芳,独自笑,有时愁,一点心谁寄。 云添蕊佩,霜护盈盈泪,尘世悔重来,梦凄凉,玉楼十二,教些香去,说与惜花人,云黯淡,月朦胧,今夕谁同睡。
- 辛弃疾 最高楼 花知否,花一似何郎,又似沈东阳,瘦棱棱地天然白,冷清清地许多香,笑东君,还又向,北枝忙。 著一阵,霎时间底雪,更一个,缺些儿底月,山下路,水边墙,清香怕有人知处,影儿守定竹傍厢,且饶他,桃李趁,少年场。
- 李之仪 早梅芳 雪初消,顿觉寒将变,已报梅稍暖,日边霜外,迤𨓦枝条自柔软,嫩苞匀点缀,绿萼轻裁剪,隐深心,未许清香散。 渐融和,开欲遍,密处疑无间,天然标韵,不与群花斗深浅,夕阳波似动,曲水风犹懒,最销魂,弄影无人见。
- 朱敦儒 洞仙歌 何人不爱,是江梅初绽,野雪寒空冻云晚,看清溪绰约,粉艳春风,包绛萼,姑射冰肌自暖。 上林花万品,都借风流,国色天香任歆羡,共素娥青女,一笑相逢,人不见,悄悄霜宫月殿,想乘云,长往玉皇前,粲蕊佩月珰,侍清都宴。
- 金 李俊民 洞仙歌 陇头潇洒,辜负寻芳眼,浪蕊浮花问名懒,纵看看驿使,带得春来,祇恐怕,绿叶成阴子满。 暗香无恙否,月落参横,惆怅罗浮梦短,赖故人情重,不减西湖,花一月,分我黄昏一半,更选甚,南枝与北枝,是一种春风,待争寒煖。
- 宋 柳永 江城梅花引 年年江上探春梅,为谁开,暗香来,疑是月宫,仙子下瑶台,冷艳一枝香在手,故人远,相思切,寄与谁。 恨极怨极嗅香蕊,念此情,家万里,暮霞散绮,楚天碧,数片轻飞,为我多情,特地点征衣,花易飘零人易老,正心碎,那堪塞管吹。
- 元 张雨 雪狮儿 含香弄粉,便勾引,游骑寻芳,城南城北,别有西村,断港冰凘微绿,孤山路熟,伴老鹤,晚先寻宿,怕冻损,三花两蕊,寒泉幽谷。 几番花影濯足,记归来,醉卧雪深平屋,春梦无凭,鬓底闹蛾争扑,不如图画,相对展,官奴风竹,烧黄烛,自听瓶笙调曲。
- 宋 刘克庄 满江红 赤日黄埃,梦不到,清溪翠麓,空健羡,君家别墅,几株幽独,骨冷肌清偏要月,天寒日暮尤宜竹,想主人,杖履绕千回,山南北。 宁委涧,嫌金屋,宁傲雪,羞银烛,笑出尘风韵,背时妆束,竞爱东邻姬傅粉,谁怜空谷人如玉,笑林逋,何逊谩成诗,无人读。
- 姜夔 暗香 旧时月色,算几番照我,梅边吹笛,唤起玉人,不管清寒与攀折,何逊而今渐老,都忘却,春风词笔,但怪得,竹外疏花,香冷入瑶席。 江国,正寂寂,叹寄与路遥,夜雪初积,翠尊易泣,红萼无言耿想忆,长记曾携手处,千树压,西湖寒碧,又片片,吹尽也,几时见得。
- 赵彦端 醉蓬莱 向蓬莱云渺,姑射山深,有春长好,香满枝南,笑人间惊早,试问寒柯,镂冰裁玉,费化工多少,东阁诗成,西湖梦觉,几番清晓。 好是罗帏,麝温屏暖,却恨烟村,雨愁风恼,一一清芬,为东君倾倒,待得明年,绿阴青子,荫凤凰池沼,更把阳和,从头付与,繁花芳草。
- 赵以夫 孤鸾 江头春早,问江上寒梅,占春多少,自照疏星冷,祗许春风到,幽香不知甚处,但迢迢,满河烟草,回首谁家竹外,有一枝斜好。 记当年,曾共花前笑,念玉雪襟期,有谁知道,唤起罗浮梦,正参横月小,凄凉更吹寒管,谩相思,鬓毛惊老,待觅西湖半曲,对霜天清晓。
- 朱熹 念奴娇 临风一笑,问群芳谁是,真香纯白,独立无朋,算来有,姑射山头仙客,绝艳谁怜,真心自保,邈与尘缘隔,天然殊胜,不关风露冰雪。 应笑俗李粗桃,无言翻引,狂蜂乱蝶,争似黄昏闲弄影,清浅一溪霜月,画角初残,瑶台梦断,直下成休歇,绿阴青子,莫教容易摧折。
- 吴文英 高阳台 宫粉彫痕,仙云堕影,无人野水荒湾,古石埋香,金沙销骨连环,南楼不恨吹横笛,恨晓风,千里关山,半飘零,庭上黄昏,月冷阑干。 寿阳宫里愁鸾镜,问谁调玉髓,暗补香瘢,细雨归鸿,孤山无限春寒,离魂难倩招清些,梦缟衣,解佩溪边,最愁人,啼鸟晴明,叶底清圆。
- 元 张翥 东风第一枝 老树浑苔,横枝未叶,青春𡧓误芳约,背阴未返冰魂,阳稍已含红萼,佳人寒怯,谁惊起,晓来梳掠,是月斜,花外么禽,霜冷竹间幽鹤。 云淡淡,粉痕渐薄,风细细,冻香又落,叩门喜伴金尊,倚栏怕听画角,依稀梦里,记半面、浅窥朱箔,甚时得,重写鸾笺,去访旧游东阁。
- 宋 吴文英 解语花 门横皱碧,路入苍烟,春近江南岸,暮寒如剪,临溪影,一一半斜清浅,飞英弄晚,荡千里,暗香平远,端正看,琼树三枝,总似兰昌见。 酥映云容夜暖,伴兰翘清瘦,箫凤柔婉,冷云荒翠,幽栖久,无语暗申春怨,东风半面,料准拟,何郎诗卷,欢未阑,烟雨青黄,宜昼阴庭馆。
- 周邦彦 花犯 粉墙低,梅花照眼,依然旧风味,露痕轻缀,净洗铅华,无限清丽,去年胜赏曾孤倚,冰盘同燕喜,更可惜,雪中高树,香篝熏素被。 今年对花太匆匆,相逢似有恨,依依愁悴,凝望中,苍苔上,旋看飞坠,相将,脆丸荐酒,人正在,空江烟浪里,但梦想,一枝潇洒,黄昏斜照水。
- 元 张翥 木兰花慢 爱西湖千树,曾几度,为携尊,向柳外停桡,苔边待鹤,酒热诗温,瀛洲旧时月色,怅荒凉惟有数枝存,天上梨花成梦,江南桃叶移根。 如今憔悴客愁村,难返暗香魂,甚岁晚春迟,角寒笛晓,雪暗云昏,登临不堪寄目,但青山隐隐月纷纷,再约与君同醉,从他啄木敲门。
- 宋 朱敦儒 壶中天 见梅惊笑,问经年,何处收香藏白,似语如愁还笑我,何苦红尘久客,观里栽桃,仙家种杏,到处成疏隔,千林无伴,淡然独傲霜雪。 且与管领春回,孤标争𡧓,逐雄蜂雌蝶,岂是无情知他受了,多少凄凉风月,寄陇程遥,和羹心在,忍使芳尘歇,东风寂寞,可怜谁为攀折。
- 辛弃疾 瑞鹤仙 雁霜寒透幕,正护月云轻,嫩冰犹薄,溪奁照梳掠,想含章弄粉,艳妆谁学,玉肌瘦弱,更重重,龙绡衬著,倚东风,一笑嫣然,转盻万花羞落。 寂寞,家山何在,雪后园林,水边楼阁,瑶池旧约,鳞鸿更复谁托,粉蝶儿只解,寻花觅柳,开遍南枝未觉,但伤心,冷落黄昏,数声画角。
- 周密 台城路 东风又入江南岸,年年汉宫春早,宝屑无痕,生香有韵,消得何郎花恼,孤山梦绕,记路隔金沙,那回曾到,夜月相思,翠尊谁共饮香醥。 天寒宫怨赠远,水边凭为问,春到多少,竹外凝情,墙阴照影,谁见嫣然一笑,冷香未了,怕玉管西楼,一声霜晓,花自多情,看花人自老。
- 晁端礼 水龙吟 夜来深雪前村路,应是早梅初绽,故人赠我,江头春信,南枝向暖,疏影横斜,暗香浮动,月明深浅,向亭前驿畔,行人立马,频回首,空肠断。 别有玉溪仙馆,寿阳人,初匀粉面,天教占了,百花头上,和羹未晚,最是关情处,高楼上,一声羌管,仗何人说与,东君留取,倚阑干看。
- 刘焘 花心动 偏忆江梅,有尘表丰仪,世外标格,低傍小桥,斜出疏篱,似向陇头曾识,暗香孤韵冰霜里,初不怕,春寒要勒,问桃李盈门,怎生向前争得。 省共萧娘去摘,玉纤映琼枝,照人一色,淡粉晕酥,多少飞来,到得寿阳宫额,再三留待东君管,都将那,别花不惜,但只恐,高楼又三弄笛。
- 元 黄子行 西湖月 初弦月挂林梢,又一度西园,探梅消息,粉墙朱户,苔枝露蕊,淡匀轻饰,玉儿应有恨,为怅望东昏,相记忆,便解佩,飞入云阶,长伴此花倾国。 还嗟瘦损幽人,记立马攀条,倚栏横笛,少年风味,拈花弄蕊,爱香怜色,扬州何逊在,试点染吟笺,留醉墨,漫赢得,疏影寒窗,夜深孤寂。
- 宋 赵以夫 角招 晓风薄,苔枝上,剪成万点冰萼,暗香无处著,立马断魂,晴雪篱落,溪略彴,怅寄驿,音书辽邈,梦绕扬州东阁,风流旧日何郎,想依然林壑。 离索,引杯自酌,相看冷淡,一笑人如削,水云寒漠漠,底处群仙,飞来霜鹤,芳姿绰约,正月满,瑶台珠箔,徙倚阑干寂寞,尽分付,许多愁,城头角。
- 王沂孙 望梅 画栏人寂,喜轻盈照水,犯寒先坼,袅数枝,云缕鲛绡,露浅浅,涂黄汉宫娇额,剪玉裁冰,已占断,江南春色,恨风前素艳,雪里暗香,偶成抛掷。 如今眼穿故国,待拈花弄蕊,时话思忆,想陇头,依约飘零,甚千里芳心,杳无消息,粉怯珠愁,又只恐,吹残羌笛,正斜飞,半窗晓月,梦回陇驿。
- 一萼红 思飘飖,拥仙姝独步,明月照苍翘,花候犹迟,庭阴不扫,门掩山意萧条,抱芳恨,佳人分薄,似未许,芳魄化春娇,雨涩风悭,雾轻波细,湘梦迢迢。 谁伴碧尊雕俎,唤琼姬皎皎,绿发萧萧,青凤啼空,玉龙舞夜,遥盼河汉光摇,未须赋,疏香淡影,且同倚,枯藓听吹箫,听久馀音欲绝,寒透鲛绡。
- 张炎 疏影 黄昏片月,似满地碎阴,还更清绝,枝北枝南,疑有疑无,几度背灯难折,依稀倩女离魂处,缓步出,前村时节,看夜深,竹外横斜,应妒过云明灭。 窥镜蛾眉淡扫,为容不在貌,独抱孤洁,莫是花光,描取春痕,不怕丽谯吹彻,还惊海上燃犀去,照水底,珊瑚疑活,做弄得,酒醒天寒,空对一庭香雪。
- 姜夔 疏影 苔枝缀玉,有翠禽小小,枝上同宿,客里相逢,篱角黄昏,无言自倚修竹,昭君不惯胡沙远,但暗忆,江南江北,想佩环,月下归来,化作此花幽独。 犹记深宫旧事,那人正睡里,飞近蛾绿,莫似春风,不管盈盈,早与安排金屋,还教一片随波去,又𨚫怨,玉龙哀曲,等恁时,重觅幽香,已入小窗横幅。
- 方岳 沁园春 有美人兮,铁石心肠,寄春一枝,喜藓生龙甲,那因雪瘦,月横鹤膝,不受寒欺,云卧空山,梦回孤驿,生怕渠嗔未敢诗,江头路,问销魂几许,索笑何时。 赋成字字明玑,君莫倚,家山旧解题,叹水曹安在,飘然欲去,道山已矣,其谁与归,烟雨愁予,江山老我,毕竟岁寒然后知,微酸在,尽危谯斜倚,残角孤吹。
- 高观国 贺新郎 月冷霜袍拥,见一枝,年华又晚,粉愁香冻,云隔溪桥人不度,的皪春心未纵,清影怕,寒波摇动,更没纤毫尘俗态,倚高情,预得春风宠,沉冻蝶,挂么凤。 一杯正要吴姬捧,想见那,柔酥弄白,暗香偷送,回首罗浮今在否,寂寞烟迷翠垄,又争奈,桓伊三弄,开遍西湖春意烂,算群花,正作江山梦,吟思怯,暮云重。
- 刘克庄 贺新郎 鹊报千林喜,还猛省,谢家池馆,早寒天气,要与瑶姬叙离索,草草杯盘藉地,怅减尽,何郎才思,不愿玉堂并金屋,愿年年,岁岁花间醉,餐秀色,挹高𦤺。 西园飞盖东山妓,问何如,半山雪里,孤山烟外,管甚夜深风露冷,人与长瓶共睡,任翠羽,枝头多事,老子平生无他过,为梅花,爱取风流罪,簪向发,莫教坠。
- 俞国宝 贺新郎 梦里骖鸾鹤,觉三山不远,依然被海风吹落,浮到五湖烟水上,刚被梅花醉著,粲玉树,轻明疏薄,十万琼琚天女队,捧冰壶,玉液琉璃杓,来伴我,荐清酌。 恍然梦断殊非昨,问溪边竹外,新来为谁开𨚫,无限冰壶招不得,拟把离骚唤觉,待抖擞,红尘双脚,万里瑶台终一到,想玉奴,不负东风约,留此恨,寄残角。
- 别录
- 增 东方朔外传 朔门生三人俱行,乃见一鸠。一生曰,今当有酒。一生曰,其酒必酸。一生曰,虽得酒,不得饮也。三生皆到,须臾主人出酒,即安樽于地而覆之,讫不得饮。朔乃问其故,曰,出门见鸠饮水,故知得酒。鸠飞集梅树,故知酒酸。鸠飞去,所集枝折,故知不得饮之。
- 桂阳先贤传 苏耽后园梅树下种药,可治百病。
- 二老堂诗话 政和中,庐陵太守程祁,学有渊源,尤工诗,在郡六年。郡人段子冲,字谦叔,学问过人,自号潜叟,郡以遗逸八行荐,力辞,与程唱酬梅花绝句,展转千首,识者已叹其博。近岁有同年陈从古,字希颜,裒古梅花诗八百篇,一一次韵,其自序云,在汉、晋未之或闻,自宋鲍照以下,仅得十七人,共二十一首,唐诗人最盛,杜少陵二首,白乐天四首,元微之、韩退之、柳子厚、刘梦得、杜牧之各一首,自馀不过一二,如李翰林、韦苏州、孟东野、皮日休诸人,则又寂无一篇。至本朝方盛行,而予日积月累,酬和千篇云。
- 许彦周诗话 林和靖梅诗云,疏影横斜水清浅,暗香浮动月黄昏,大为欧阳文忠公称赏。大凡和靖集中,梅诗最好,梅花诗中此二句尤奇丽。东坡和少游梅诗云,西湖处士骨应槁,只有此诗君压倒,仆意东坡亦有微意也。
- 竹坡诗话 林和靖赋梅花诗,有疏影横斜水清浅,暗香浮动月黄昏之语,脍炙天下殆二百年。东坡晚年在惠州,作梅花诗云,纷纷初疑月挂树,耿耿独与参横昏,此语一出,和靖之气遂索然矣。张文潜云,调鼎当年终有实,论花天下更无香,此虽未及东坡高妙,然犹可使和靖作衙官。政和间,余见胡份司业和曾公衮梅诗云,绝艳更无花得似,暗香惟有月明知,亦自奇绝,使醉翁见之,未必专赏和靖也。
- 西湖志馀 马浩澜评梅诗。林和靖,疏影横斜水清浅,暗香浮动月黄昏,写梅之风韵。高季迪,雪满山中高士卧,月明林下美人来,状梅之精神。杨廉夫,万花敢向雪中出,一树独先天下春,道梅之气节。
- 林和靖疏影暗香之联,欧阳文忠极赏之。王晋卿顾谓此两句杏与桃、李皆可用,苏东坡云可则可,但恐杏、桃、李不敢当耳。黄鲁直则爱雪后园林才半树,水边篱落忽横枝,谓胜前句。王直方则谓池水倒窥疏影动,屋檐斜入一枝低,可与前句伯仲。
- 馀冬序录 宣和中,陈与义以赋墨梅诗受知徽宗,遂登册府,而序其集者,遂有诗能达人之说。
- 山家清供 梅花汤饼 泉之紫帽山有高人,常作此供。初浸白梅、檀香末水,和面作馄饨皮,每一叠用五出铁凿,如梅花样者,凿取之。候煮熟,乃过于鸡清汁内,每客上二百馀花,一食亦不忘梅也。
- 蜜渍梅花 杨诚斋诗云,瓮澄雪水酿春寒,蜜点梅花带露餐,句里略无烟火气,更教独上少陵坛。剥白肉少许浸雪水,梅花温酿之,露一宿,取去,蜜渍之,可荐酒,较之敲雪煎茶风味不殊。
- 汤绽梅 十月后,用竹刀取欲开梅蕊,上蘸以蜡,投尊缶中,夏月以热汤就盏泡之,花即绽香可爱也。
- 梅粥 梅落英净洗,用雪水煮,候白粥熟,同煮。杨诚斋诗云,才看腊后得春饶,愁见风前作雪飘,脱蕊收将熬粥吃,落英仍好当香烧。
- 梅花脯 山栗、橄榄薄切同食,有梅花风韵,名梅花脯。
- 山家清事 梅花纸帐 用独床傍植四黑漆柱,各挂锡瓶,插梅数枝。后设黑漆板,约二尺,自地及顶,欲靠以清坐。左右设横木,亦可挂衣。角安斑竹书贮,藏书。挂白麈,上作大方目,用细白楮作帐罩之,中安小荷叶鼎燃紫藤香。用布单、楮衾、菊枕、蒲褥乃相称。
- 原 多能鄙事 梅将开时,清旦摘半开花头𢃄蒂置瓶中,每一两用炒盐一两洒之,不可以手触坏,以厚纸数重密封,置阴处,次年取时,先置蜜于盏内,然后取花二三朵,滚汤一泡,花头自开,香美异常。
- 增 梅梁 述异记 会稽山禹庙中有梅梁,忽一春而生枝叶。
- 四明图经 大梅山在鄞县东七十里,盖汉梅子真旧隐也。山顶有大梅木,其上则伐为会稽禹庙之梁,其下则为它山堰之梁。禹庙之梁,张僧繇画龙于其上,夜或风雨飞入镜湖与龙斗,后人见梁上水淋漓而萍藻满焉,始骇异之,乃以铁索锁于柱。
- 具区志 梅梁湖在夫椒山,东吴时进梅梁,至此,舟沉失梁,后每至春首,则水面生花。
- 花史 晋孝武太元三年,仆射谢安作新宫,太极殿欠一梁,有梅木流至石头城下,取用之,画梅花于梁上表瑞,因名梅梁殿。
- 梅杖 元刘因东斋诸物,有梅杖诗云,铁石心肠冰玉姿,掌中潜得岁寒枝,天教一握藏春密,风觅馀香就手吹,雪月吟怀随步履,溪山高兴入支颐,玉堂若要扶持用,说与东君也不知。又,谢宗可梅杖诗,江路策云香在手,溪桥挑月影随人。
- 画梅
- 癸辛杂识 赵孟坚字子固,善墨戏,于水仙尤得意。晚画梅,自成一家,尝作梅谱诗,颇尽源委。
- 画梅谱 华光道人方丈植梅数本,每花放时辄移床其下,吟咏终日,莫知其意。偶月夜未寝,见窗间疏影横斜,萧然可爱,遂以笔规其状,凌晨视之,殊有月下之思,因此好写得其三昧,标名于世。黄鲁直观之曰,如嫩寒春晚行孤山水边篱落间,但欠香耳。
- 有枯梅、新梅、繁梅、山梅、疏梅、野梅、宫梅、江梅、园梅、盘梅,其法不同,不可无别。诗曰,十种梅花木,须凭墨色分,莫令无辨别,写作一般春。
- 梅之有象,由制气也,花属阳而象天,木属阴而象地,而其故各有五,𠩄以别奇偶而成变化。蒂者,花之𠩄自生,象以太极,故有一丁。房者,花之𠩄自彰,象以三才,故有三点。萼者,花之𠩄自出,象以五行,故有五叶。须者,花之𠩄自成,象以七政,故有七茎。谢者,花之𠩄自究,复以极数,故有九变。此花之𠩄自皆阳,而成数皆奇也。根者,梅之所自始,象以二仪,故有二体。木者,梅之所自放,象以四时,故有四向。枝者,梅之𠩄自成,象以六爻,故有六成。稍者,梅之𠩄自备,象以八卦,故有八结。树者,梅之𠩄自全,象以足数,故有十种。此木之𠩄自皆阴,而成数皆偶也。
- 若作临崖傍水,枝怪花疏,只欲半开。若作梳风冼雨,枝闲花茂,只看离披烂漫。若作披烟𢃄雾,枝嫩花茂,只要含笑盈枝。若作临风𢃄雪,干老枝疏,只要墨拨淡荡花间。若作停霜映日,森空峭直,只要花细香舒。
- 叶须圆而不类杏,枝欲瘦而不类柳,似竹之清,如松之实,斯成梅矣。
- 复斋日记 会稽王冕元章有高才,其墨梅冠绝古今,断缣残楮人争宝之。其画梅多自题有云,我家洗砚池头树,个个花开淡墨痕,不用人誇好颜色,只留清气满乾坤。
- 乐平程楷初发棹北上赴会试,是夕,梦人有携扇面画梅枝一,楷题云,谁把枯枝纸上栽,琼花错落𢃄晴开,天公预报春消息,占断江南第一魁,觉而喜,明年果中礼部第一。
- 杨允孚 滦京杂咏 试问窗间九九图,馀寒消尽暖回初,梅花点遍无馀白,看到今朝是杏株。 注 冬至后,贴梅花一枝于窗间,佳人晓妆时以胭脂日图一圈,八十一圈既足,变作杏花,即暖回矣。
- 西湖志 梅花泉,在柏家园左,平地出泉,浮沤作梅花瓣,每聚五为一,若可掇拾。
- 桂海虞衡志 石梅,生海中,一丛数枝,横斜瘦硬形色真枯梅也,虽巧工造作所不能及,根𠩄附著如覆菌。
- 原 花史 太和山有榔梅,相传真武折梅寄榔树上,誓曰,吾道若成,开花结果,竟如其言。
- 增 一统志 严州府梅花峰,淳安望之若梅花五出。
- 贵州都匀府梅花洞,白石齿齿,远望若梅花。
- 瓶史 浴梅宜隐士。
- 梅花以迎春、瑞香、山茶为婢。
- 原 瓶插 煮鲫鱼汤可插梅。
- 增 瓶花谱 梅花初折,宜火烧折处,固渗以泥。
- 冬间别无嘉卉,仅有蜡梅、梅花、水仙数种,此时极宜敞口古尊罍插贮,须用锡作替管盛水,可免破裂之患,若用小磁器瓶,必投以硫黄少许。一法用淡肉汁去浮油,入瓶插花,则花悉开,而瓶略无损。
- 原 眉公秘笈 癸辛杂志云,折梅花插盐中,花开酷有肥态,试之良然。乙未正月十四日舟过钟贾山,大雪,探梅僧院,僧出酒相饷,因论前事,僧言以腌豕滚汁热贮,瓶梅𨚫能放叶结子,余始知古人盐梅和羹故自同调。
- 接法 春分后接,用桃、杏体,杏更耐久。
- 移种 去其枝梢,大其根盘,沃以沟泥,即活。
- 衣物为梅雨所裛,梅叶煎汤洗。
- 清水揉梅叶,洗焦葛衣,经夏不脆。
附录 红梅
- 增 范成大 梅谱 红梅,标格犹是梅,而繁密则如杏,香亦类杏。有鹤顶梅、千叶红梅。其种来至闽、湘,故有福州红、潭州红、邵武红等号。
- 花镜 鸳鸯梅,花艳轻盈,重叶数层。双头红梅,重叶,并蒂。单瓣红梅、杏梅,花色淡红。胭脂梅、朱梅,较千叶红梅色更深而艳。
- 汇考
- 增 西京杂记 汉初脩上林苑,远方各献名果异树。有朱梅、胭脂梅。
- 石湖诗注 新安绝少红梅,唯倅厅特盛,通判朝议召幕僚赏之,坐皆有诗。
- 梅谱 红梅与江梅同开,红白相间,园林初春绝景也。石延年诗云,认桃无绿叶,辨杏有青枝,当时以为著。题东坡诗云,诗老不知梅格在,更看绿叶与青枝,盖谓其不韵。为红梅解嘲云,承平时,此花独盛于姑苏。晏元献云,始移梅西冈圃中,一日,贵游赂园吏,得一枝分接,由是都下有二本。王琪君玉时守吴郡,以诗遗公曰,馆娃宫北发精神,粉瘦琼寒露叶新,园吏无端偷折去,凤城从此有双身。当时罕得如此,比年展转移接,殆不可胜数矣。世传吴下红梅诗甚多,惟方子通一篇绝唱,有紫府与丹来换骨,春风吹酒上凝脂之句。
- 埤雅 天下之美有不得而兼者,梅花优于香,桃花优于色。梅花早而白,杏花晚而红。总龟云,红梅清艳两绝,晏殊特珍赏之。
- 原 杂志 南唐苑中有红罗亭,四面专植红梅。
- 摭遗 蜀州有红梅数本,郡侯建阁扃钥,游人莫得见。忽有两妇人高髻大袖,凭栏语笑。郡侯启钥,间不见人,唯东壁有诗曰,南枝向暖北枝寒,一种春风有两般,凭仗高楼莫吹笛,大家留取倚兰干。
- 学圃馀疏 南中梅都于腊月前便开,吾地稍迟,红梅最先发,元日有开者,此花故当首。植性多虫易败,宜时时去之,闽中有深浅二种,可致其浅者。
- 增 事词类奇 常州水田寺有红梅阁,相传一禅师住寺中,黄冠薛道光访之,相约出神同往广陵观伽蓝会,见红梅甚开,各执一枝归。薛道光即从袖中取出,禅师则不能,盖师𠩄出者阴神,道光𠩄出者阳神也,后人遂以是名其阁云。
- 集藻
- 五言古诗
- 增 宋 梅尧臣 吴正仲求红梅接头 君家梅溪上,但见梅花白,我家梅树红,求枝寄归客,剪接如交情,本末不相隔,明年举酒时,醉颊生微赤。
- 程致道 红梅 春风日浩荡,醉色回冰肌,所恨培雪根,向来岁寒枝,差池弄芳晚,坐令颜色移,颜色固妩媚,清香无故时。
- 元 刘诜 元日赋红梅 红梅本迟暮,冬暖遂争先,乱蕊额黄澹,细蘤丹沙圆,虽加点染工,风致终自然,怀哉生意具,欲折还复怜,物理且如此,吾生宁怨天。
- 七言古诗
- 增 宋 梅尧臣 红梅篇 昨夜轻雷起风雨,芍药红牙竹栏土,南庭梅花如杏花,东家残朱涂颊䩉,萼为裳衣蕊为组,枝为高居干为户,蛱蝶未生蜂未来,赤身掩敛无金缕,终然有心当助傅说羹,落亦不学飞燕皇后回风舞,此意又笑麻姑与王母,勾引何人擗麟脯,是非方朔谩汉武,只知此桃不知语,树不著口数,而今言之已莫补,放我浑丹凤凰羽。
- 王十朋 红梅 似桃非桃杏非杏,独与江梅相早晚,天姿约略𢃄春醒,便觉花容太柔婉,霞觞潋滟玉妃醉,应误刘郎来阆苑,会须参作比红诗,莫学墙头等閒见。
- 范成大 红梅 华灯收尽江梅落,别有横枝照林薄,天教阆苑染芳根,小住山城慰萧索,腾腾醉后酒红醺,淡淡妆成笑靥新,斟酌东君已倾倒,为渠都费十分春,别乘胸怀有风月,催唤新尊洗愁绝,花知主客得不凡,一夜光风融绛雪,楼头烟暝吹单于,花梢挂星光有无,归来境熟落春梦,梦入锁香红绮疏。
- 岭上红梅 雾雨胭脂照松竹,江南春风一枝足,满城桃李各嫣然,寂寞倾城在空谷,城中谁解惜娉婷,游子路傍空复情,花不能言客无语,日暮清愁相对生。
- 元 郝经 赏红梅 汴梁宫中绛绡梅,移向汴河堤上栽,青条团掿杏花颗,琐细向阳才半开,张公小队呼我饮,风色偃髯寒气凛,玉衔径踏黄河冰,貂帽飒檐掀紫锦,金鞍细马歌舞人,雪压小桥不动尘,入门下马簇花宴,红莲旧府花正新,玉川金波碧香酒,折花遍插分素手,春透寒梢未全绽,风流正要胭脂瘦,赏梅不用歌落梅,缓歌𨚫著银笙催,爱香细撷生霞蕊,浮动云腴嚼一杯,本是前村冷澹花,不称王侯将相家,明朝更向明月底,藉雪冻吟疏影里。
- 谢应芳 荐福寺红梅 红梅阁下红梅树,陵谷移时风拔去,尧峰老禅归故山,觅得孤根栽旧处,年年春到花时节,一枝五出胭脂雪,春风笑面岁寒心,光尘混融风韵别,老禅道服忘妍丑,品题假我扶犁手,黄州定慧海棠花,可与齐名传不朽,月香水影象王宫,杂花世界将无同,几度拈花有人笑,吾将请问瞿昙翁。
- 五言律诗
- 增 宋 石延年 红梅 梅好惟伤白,今红是绝奇,认桃无绿叶,辨杏有青枝,烘笑从人赠,酡颜任笛吹,未应娇意急,发赤怒春迟。
- 梅尧臣 红梅 家住寒溪曲,梅先杂煖春,学妆如小女,聚笑发丹唇,野杏堪同舍,山樱莫与邻,休吹江上笛,留伴庾园人。
- 朱熹 和宋文韵红梅 闻说寒梅尽,寻芳去已迟,冷香无宿蕊,秾艳有繁枝,正复非同调,何妨读旧诗,广平偏妩媚,铁石误心期。
- 葛长庚 红梅 人赋红梅少,予诗为补遗,霞融姑射面,酒沁寿阳肌,太洁遭时妒,独醒为众疑,漫随春色媚,自保岁寒姿。
- 七言律诗
- 原 宋 苏轼 红梅 怕愁贪睡独开迟,自恐冰容不入时,故作小红桃杏色,尚馀孤瘦雪霜姿,寒心未𡧓随春态,酒晕无端上玉肌,诗老不知梅格在,更看绿叶与青枝。
- 雪里开花却是迟,何如独占上春时,也知造物含深意,故与施朱发妙姿,细雨裛残千颗泪,轻寒瘦损一分肌,不应便杂夭桃杏,半点微酸已著枝。
- 增 苏轼 红梅 幽人自恨探春迟,不见檀心未吐时,丹鼎夺贻那是宝,玉人頩颊更多姿,抱丛暗蕊初含子,落盏浓香已透肌,乞与徐熙画新样,竹间璀璨出斜枝。
- 范成大 次韵元夕赏倅厅红梅三首 春入林梢一再风,破寒匀染费天工,虽然媚荡新妆别,只与横斜旧格同,午枕乍醒铅粉退,晓奁初罢腊脂融,后来颜色休论似,夹路漫山取次红。
- 真色生香绝世逢,烟光池面两溶溶,楚邻不待施朱好,虢国翻嫌傅粉浓,晴日暧云春照耀,温风霁月夜舂容,酒阑且驻纱笼看,慢破团团一壁龙。
- 司花一笑为谁开,知道朱幡得得来,疏影有情当洞户,蔫香无语堕空杯,风生翰墨留连看,月入笙歌次第催,来岁如今翻旧唱,五云丛里望三台。
- 韩元吉 红梅 不随群艳竞年芳,独自施朱对雪霜,越女谩誇天下白,寿阳还作醉时妆,半依修竹馀真态,错认夭桃有暗香,月底瑶台清梦到,霓裳新换舞衣长。
- 金 段克己 红梅用诚之弟韵 梅花香里满蒲团,万事人间总不干,醉梦每怜春意浅,诗魂长绕夜枝寒,记曾上苑溪头见,又向前村雪里看,回首青蕤已如豆,齿牙衰朽怯微酸。
- 小梅初破月团团,戏蝶游蜂未敢干,醉脸不禁经宿雨,芳心似欲诉朝寒,乍惊别后容华换,更与尊前仔细看,便好栽培近东阁,免教风味一生酸。
- 段成己 红梅 谁点冰绡绛雪团,黄昏和月倚阑干,差随桃李争春意,要伴松筠傲岁寒,冷艳只宜寒处著,浅妆难入俗人看,天心固惜调羹便,空抱枝头一点酸。
- 元 元淮 立春赏红梅 昨夜东风转斗杓,陌头杨柳雪才消,晓来一树如繁杏,开向孤村隔小桥,应是化工嫌粉瘦,故将颜色助花娇,青枝绿叶何须辨,万卉丛中夺锦标。
- 谢宗可 红梅 梨云无梦倚黄昏,薄倩朱铅蚀泪痕,宿酒破寒薰玉骨,仙丹偷暖返冰魂,茜裙影露罗衣卷,霞佩香封缟袂温,回首孤山斜照外,寻真误入杏花村。
- 鸳鸯梅 两两魁春簇锦机,文衾梦觉月分辉,枝头交颈栖香暖,花底同心结子肥,金殿锁烟妆粉额,玉堂环水浴红衣,有情一种随流去,莫被风飘各自飞。
- 袁桷 观红梅 云阁香温睡觉迟,不堪残角晓钟时,玉妃琼屑难为从,青女铅华敢弄姿,可怪鲛绡能幻色,谁将猩血解填肌,团团似就回文锦,薄暮凝愁下翠枝。
- 杨载 红梅 玉人中酒殢芳华,尽压东风百种花,襆被冬深裁异锦,篝灯夜永障轻纱,纤蕤露沁蜂腰蜡,密蕊云蒸鹤顶砂,为问阆风何处在,相期高举籋晨霞。
- 原 明 雷思霈 红梅 似是梨枝靠杏芽,又飞柳絮裹桃花,嵰山绀雪仙娥颊,玉座丹砂道士家,岂为秾香非素质,故将冰蕊当铅华,广平心事坚如铁,作赋何妨妩媚奢。
- 五言绝句
- 增 宋 王安石 红梅 春半花才发,多应不耐寒,北人初不识,浑作杏花看。
- 范成大 红梅 酒力欺朝寒,潮红上妆面,桃李漫同时,输了春风半。
- 元 王冕 红梅 深院春无限,香风吹绿漪,玉妃清梦醒,花雨落胭脂。
- 明 黄肃 红梅 陇头人未来,江南春几许,惆怅玉箫声,吹落胭脂雨。
- 七言绝句
- 增 宋 苏轼 谢送红梅栽 年年芳信负红梅,江畔垂垂又欲开,珍重多情关令尹,直和根拨送春来。
- 原 毛滂 红梅 何处曾临阿母池,深将绛雪点寒枝,东墙羞颊逢人笑,南国酡颜强自持。
- 增 陆游 红梅 雪里溪头已占春,小园又试晚妆新,放翁老去风情在,恼得梅花醉似人。
- 原 杨平洲 谁将醉里春风面,换𨚫平生玉雪身,赖得月明留瘦影,苦心冰骨见天真。
- 徐介轩 寒香冷艳缀轻枝,误认夭桃未放时,盛饰霓裳陪越女,不施粉黛抹胭脂。
- 轻盈弄月醉霞觞,娇软酡颜褪晚妆,缟素丛中红一点,好花终是不寻常。
- 桂水集 紫府移来诧早芳,玉容寂寞试红妆,花含晓雨胭脂湿,枝绕春风绛雪凉。
- 增 金 麻九畴 红梅 一种冰魂物已尤,朱唇点缀更风流,岁寒未许东风管,澹抹浓妆得自由。
- 元日能 红梅 天上红光白玉肌,吴妆约略更相宜,认桃辨杏由君眼,自有溪风山月知。
- 元 王冕 红梅四首 彩凤穿花啄石苔,玉窗琼户紫烟开,山人不说罗浮梦,𨚫忆玄都观里栽。
- 玉妃步月影毵毵,宴罢瑶池酒正酣,半夜不知香露冷,春风吹梦过江南。
- 昭阳殿里醉春风,香隔琼帘映浅红,翠袖拥云扶不起,玉箫吹过小楼东。
- 烂醉西湖处士家,酒痕吹上水边花,东风蛱蝶迷香梦,一树珊瑚月影斜。
- 杨维桢 红梅 罗浮仙子宴璚宫,海色生春醉靥红,十二阑干明月夜,九霞帐暖睡东风。
- 丁鹤年 红梅 姑射仙人鍊玉砂,丹光晴贯洞中霞,无端半夜东风起,吹作江南第一花。
- 明 李东阳 题延平刘郎中廷信𠩄藏红梅三首 美人家住越江城,翠袖红颜最有情,犹是江南无雪地,雪中看得更分明。
- 莫种西湖浅水滨,水清花艳各伤神,春光不与花相妒,花到开时𨚫妒春。
- 玄都寂寞花无主,剑浦芳菲树亦香,颜色似同风格异,刘郎非是旧刘郎。
- 原 王世贞 小苑红梅刺眼新,一枝分作峡江春,长安驿骑知何限,天上于今少故人。
- 谢文爵 近水穿篱压众芳,檀心一点漏春光,世情多厌冰霜面,故作东风冶艳妆。
- 增 僧德辉 题红梅 三百年来处士家,酒旗风里一枝斜,段桥荒藓无人问,颜色如今问杏花。
- 诗散句
- 增 元 虞集 醉来红袖近,歌罢彩云消。
- 唐 杜甫 沙村白雪仍含冻,江院红梅已放春。
- 宋 晏殊 若使开迟二三月,北人应作杏花看。
- 张舜民 小园寂寞锁春风,初见梅花一抹红。
- 王十朋 梅花精神杏花色,春入莲洲初破萼。
- 郑安晚 坚白雅占南枝先,浅红尤待北人识。
- 徐玑 要知此花清绝处,端如醉面读离骚。
- 释道潜 月浸繁枝香冉冉,露浮红萼晓团团。
- 元 许谦 梅花照眼送寒色,酒晕著脸生春和。
- 词
- 原 宋 苏轼 菩萨蛮 峤南江浅红梅小,小梅红浅江南峤,窥我向疏篱,篱疏向我窥。 老人行即到,到即行人老,离别惜残枝,枝残惜别离。
- 高观国 留春令 玉妃春醉,夜寒吹堕,江南风月,一自情留馆娃宫,在竹外,尤清绝。 贪睡开迟风韵别,向杏花休说,角冷黄昏艳歌残,拍惊落,胭脂雪。
- 毛滂 木兰花 当日岭头相见处,玉骨冰肌元淡素,近来因甚要浓妆,不管满城桃杏妒。 酒晕脸霞春态度,认是东君偏管顾,生罗衣褪为谁羞,香冷薰炉都不觑。
- 真秀德 蝶恋花 两岸月桥花半吐,红透肌香,暗把游人误,尽道武陵溪上路,不知迷入江南去。 先自冰霜真态度,何事枝头,点点胭脂污,莫是东君嫌澹素,问花花又娇无语。
- 苏轼 定风波 好睡慵开莫厌迟,自怜冰脸不时宜,偶作小红桃杏色,闲雅,尚馀孤瘦雪霜姿。 休把閒心随物态,何事,酒生微晕沁瑶肌,诗老不知梅格在,吟咏,更看绿叶与青枝。
- 杜安世 折红梅 喜轻凘初绽,微和渐入,郊原时节,春消息,夜来陡觉,红梅数枝争发,玉溪珍馆,不似个,寻常标格,化工别与,一种风情,似匀点胭脂,染成香雪。 重吟细阅,比繁杏夭桃,品流终别,可惜彩云易散,冷落谢池风月,凭谁向说,三弄处,龙吟休咽,大家觅取,时倚栏干,闻有花堪折,劝君须折。
- 别录
- 增 北户录 岭南之梅,小于江左,居人采之,杂以朱槿花,和盐曝之,梅为槿花所染,其色可爱。
- 东坡红梅诗注 楚辞远游篇,玉色頩以艳颜兮,精神粹而始壮。頩,怒色,玉人怒则颊红,故以比红梅也。
- 事文类聚 东坡云,石曼卿红梅诗,认桃无绿叶,辨杏有青枝,此村学堂中语也。
- 原 花史 洪觉范用皂角胶画红梅于生绢扇上,灯月下映之,宛然疏影。
附录 茶梅花
- 原 茶梅花,开十一月中,正诸花彫谢之候,花如鹅眼钱而色粉红,心黄,开且耐久,望之雅素。无此,则子月虚度矣。
- 增 类林 新罗国多海红,即浅红山茶而差小,自十二月开至二月,与梅同时,故名茶梅。
- 集藻
- 七言绝句
- 增 刘仕亨 咏茶梅花 小院犹寒未暖时,海红花发昼迟迟,半深半浅东风里,好似徐熙带雪枝。